sayi115

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Yönlerine Dair Lahey Sözleşmesi: ...

496

alıkoyan ebeveynin, iade kararı verilmesi durumunda küçük yaşta

olan ve bakıma muhtaç olan çocukla birlikte muted mesken ülkesi-

ne dönmeyeceği yönündeki ısrarının veya ebeveynin yaşadığı maddi

zorlukların ciddi zarar riski istisnasının uygulanmasına temel alınıp

alınmayacağı ise, hâlihazırda neticelendirilmemiş bir tartışma konu-

sudur

Belirtilen hususların yanısıra, görüşünün göz önünde bulundu-

rulmasını gerektiren bir yaş ve olgunlukta olan çocuğun geri dönmeyi

reddetmesi

veya çocuğun iade olunacağı ülkede temel hak ve özgür-

lüklere riayet edilmemesi

durumunda da iade zorunlu değildir.

Bununla birlikte, Sözleşme’nin ölü bir metin olmasının önlenmesi

için, belirtilen bu istisnai hükümlerin dar bir şekilde yorumlanması

zorunludur. Zira, Sözleşme bir bütün olarak, uluslararası çocuk ka-

çırma olgusunun tüm devletler tarafından reddi ve bu vakalarla ulus-

lararası düzeyde mücadele etmenin en iyi yolunun, belirtilen vakalar

sonucu oluşan mevcut durumlara yasal olarak tanıma şeklinde bir hi-

maye sağlanmaması olduğu düşüncesine dayanmaktadır. Bu nedenle,

Sözleşme’nin öncelikli hedefi olan iade amacı da nazara alınarak, be-

lirtilen istisna hükümleri ile çocuğun menfaatleri arasındaki hassas

dengenin gözetilmesi noktasında azami özen gösterilmesi zaruridir.

Sözleşme’nin 16. maddesi hükmü uyarınca, bir çocuğun 3. madde

çerçevesinde kanuna aykırı olarak yer değiştirdiği veya geri dönme-

diğinden haberdar edilmesini müteakip, çocuğun götürüldüğü veya

alıkonulduğu taraf devletin adlî veya idarî makamları, çocuğun geri

dönmesi konusunda Sözleşme’deki şartların bir araya gelmediği tes-

13/1-(b) hükmünde yer verilen ciddi zarar riski istisnasına dayanılarak iadenin

reddedilemeyeceği belirtilmiştir.

Belirtilen husus Šneersone ve Kampanella – İtalya başvurusunda AİHM tarafında

da değerlendirilmiş olup, çocuğu kaçıran annenin İtalya’ya dönmesi halinde ya-

şayabileceği maddi sıkıntılar da belirtilen başvurunun incelenmesinde göz önün-

de bulundurulmuştur. Bkz. Başvuru No:14737/09, 12 Temmuz 2011, § 87-101.

Bu istisna Sözleşme’nin amaçlarından ileri gelmektedir. Gerçekten de on altı ya-

şın üzerindeki bir bireyin genellikle, ne anne ve babası ne de idari ve yargısal

otoriteler tarafından yönlendirilme gerekliliği altında olmadan nerede kalacağına

kendisinin karar verebileceği bir zihinsel yapıya sahip olduğu kabul edilmektedir.

Bkz. Pérez-Vera, s.450.

Bkz. C. Bruch, S., Religious Law, Secular Practices, And Children’s Human Rights

In Child Abduction Cases Under The Hague Child Abduction Convention, (2000-

2001), 33 N. Y. U. Int’l L. & Pol. 221, s.51.