225 / 497
Karşı Dava
224
hüküm altına aldırmak istiyorsa karşı dava açma imkânından yarar-
lanmalıdır.
43
Takas veya mahsup
44
halinde kanun doğrudan bağlantı
olduğunu kabul ettiği için de mahkemenin ayrıca bağlantının varlığını
araştırması gerekmeyecektir.
45
Mahkeme yapacağı inceleme sonucun-
da her iki alacağın da varlığına kanaat getirebilir. Bu takdirde eğer
davalı-karşı davacının alacağı davacı-karşı davalının alacağından faz-
la ise mahkeme asıl davayı takas nedeniyle reddeder ve davalı-karşı
davacının fazla alacağının da davacı-karşı davalıdan alınmasına karar
verir. Davacı-karşı davalının alacağının fazla olması durumunda ise,
karşı dava hukuki yarar bulunmadığı için usulden reddedilir, takas da
bu suretle gerçekleştirilir.
46
iv. Karşı Davanın Terditli Olarak Açılması veya Takasın Davada
Terditli Olarak İleri Sürülmesi
Davacının açmış olduğu davada, davalının kendisinden talep edi-
len alacağı kabul etmediği, ancak mahkemece bu alacağın varlığına
karar verilmesi ihtimali açısından, davalıya terdit ilişkisi kurarak ta-
kas beyanında bulunma imkânı tanınmıştır.
47
Bu halde, yenilik do-
ğuran beyanın şarta bağlanıp bağlanmadığı sorunsalı akla gelse de,
burada gelecekte belirsiz bir olayın gerçekleşmesine bağlanan bir şart
olmadığı aşikârdır. Asıl alacağın varlığı takasın kanuni bir şartı oldu-
43
Kuru, s. 3903; Soner, s. 49; Bilge/Önen, s. 460; Önen, s. 173; İpek, s. 21; Aral, s. 219;
Develioğlu, s. 230; Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 526, Emel Hanağası, Davada Menfaat,
Yetkin Yayınları, Ankara 2009, s. 277. “…Takas için karşı dava açılması zorun-
lu olmayıp, sadece takas savunmasında bulunulmakla yetinilebilir. Bu takdirde
dava harcı yatırılması gerekmez. Ancak, karşı alacağın miktarı asıl davada istenen
alacaktan dava fazla ise ve davalı bu fazlayı da hüküm altına aldırmak istiyorsa, o
zaman fazla alacağın tahsili için harç yatırması gerekir.” Y. 4. HD., E. 1997/5050,
K. 1997/9059, T. 2.10.1997.
44
Takasın davada görünüm biçimleri başlığı çerçevesinde karşı dava açılması alt
başlığı incelendiğinden, başlık tercihi bu yönde devam ettirilmiştir. Ancak açıkla-
malarımızın mahsup açısından da geçerli olduğunu vurgulamakta yarar görüyo-
ruz.
Davalının asıl alacağın miktarını aşan bir mahsup talebi bulunduğunda karşı
dava açması gerekmektedir ki, ancak bu şekilde yargılama sonunda aşkın talebin
hüküm altına alınması mümkün olabilsin. Bkz. Ermenek, s. 175.
45
Bilge/Önen, s. 459; Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s. 544 vd.; Karahacıoğlu/Parlar,s.
541.
46
Kuru, s. 3905; Üstündağ (Yargılama),s. 504; Develioğlu, s. 232.
47
Kuru, s. 3906; İpek, s. 24; Develioğlu, s. 244; Aral, s. 219; Eugen Bucher/Çeviren:
Vedat Buz, s. 620; Topuz/Topuz, s. 726.