dergi 123

TBB Dergisi 2016 (123)

A. Ersoy KONTACI

kapsamda örneğin; siyasî parti sistemlerinin ve seçim sistemlerinin

koalisyon hükümetlerinin oluşumuna etkisi, koalisyonların kurulma

aşamasındaki pazarlık süreçleri, koalisyon hükümetlerinin iç ve dış

politika ile ekonomi alanındaki performansları, koalisyon hükümet-

lerinin oluşumu, çalışmaları ve sona ermelerine etki eden anayasal/

yasal çerçevenin tahlili veya tüm bunlardan bağımsız olarak, koalis-

yon hükümetleri ile demokrasi teorisi üzerine yapılan kuramsal çalış-

malar, koalisyon olgusuna ne kadar farklı açılardan bakılabileceğinin

çarpıcı örneklerini oluşturmaktadır.

Konunun

ele alınan yönleri

hakkında görülen bu çeşitlilik; konu-

nun

ele alınış biçimleri

açısından da gözlemlenmektedir. Gerçekten, yu-

karıda değinilen kuramsal ve teorik çalışmalara ek olarak, özellikle

koalisyon hükümetlerinin oluşumu ile başta bakanlıklar olmak üzere,

çeşitli kamusal makamların paylaşımı konularında sayısız çalışmalar

bulunmakta ve bunlar; “rasyonel tercih teorisi” varsayımlarından, bu

varsayımın daha somutlaşmış hali olan “oyun teorisi” yaklaşımlarına

kadar büyük farklılıklar göstermektedirler. Benzer şekilde, “alan araş-

tırması”

yöntemine dayanan ve çok geniş kapsamlı rakamsal verileri

kullanarak sistem içinde belli bazı temel eğilimleri saptamaya çalışan

araştırmaların sayısı da küçümsenemeyecek orandadır.

Bu çerçevede, elimizdeki çalışmada yapılması arzulanan şey ise;

koalisyonlar ile “siyasî belirsizlik, istikrarsızlık ve darboğazlar” ara-

sında var olduğu ileri sürülen ilişkinin anayasal gözle incelenmesidir.

Başka bir ifadeyle, bu çalışmada “koalisyon hükümetlerinin”

bağımsız

değişken

; “siyasî istikrarsızlık” ihtimalinin ise

bağımlı değişken

olarak

kullanıldığı bir inceleme şeması önerilmektedir. Bu manada, elimiz-

deki çalışma açısından önem taşıyan asıl mesele; “koalisyon hükümet-

lerinin istikrarı” sorunudur. Ancak bu konuda sağlıklı bir inceleme

yapabilmek için, öncelikle koalisyonların

kimler arasında

hangi amaç-

larla

kurulduğunun incelenmesi gerekmektedir. Zira bu iki hususun

incelenmesi, siyasî istikrar odaklı koalisyon incelemeleri açısından da

bir hazırlık çalışması niteliği taşımaktadır. Nitekim dünyada da genel

olarak koalisyonların “oluşumu” ve koalisyonların “istikrarı” konula-

rının, devamlılık arz eden tek bir süreç olarak değerlendirildiği göz-

lemlenmektedir.

Geofrey, Pridham, “An Inductive Theorotical Framework for Coalitional Beha-