467 / 497
Zorunlu Arabuluculğun Hukukun Temel İlkelerine Aykırılığı ve Uygulanabilirliğine Dair Sorunlar
466
sahip olduğu yükümlülüğün ortadan kaldırılmasına yol açacak bir al-
ternatif düşünceye izin verilmesi imkansızdır. Bununla birlikte, yargı
organlarının yargılama hakkı ve yetkisi üzerindeki mutlak egemen-
liklerine zarar vermeden, yargı organına ilave ya da tali nitelikte olan
uzlaştırmacı usullerin tatbikata yerleştirilmesi mümkündür.”
21
Bu görüşlere katılmamak mümkün değildir. Tarafların özgür ira-
deleri ve gönüllülüğü çerçevesinde gerçekleşecek anlaşmanın ideal
bir sonuç ve yöntem olduğu, yazının en başında zaten vurgulanmış-
tı. Ancak çalışmaları yürütülen yasa değişikliği uyarınca, belirli bazı
uyuşmazlıklarda kişilerin dava açmadan önce arabulucuya müracaat
etmesinin zorunluluğa dönüştürülmesi, kuşkusuz ki arabuluculuğun
özünü oluşturan gönüllülüğü de iradiliği de açık bir şekilde ortadan
kaldıracaktır. Bundan başka kişilerin mahkemeye doğrudan erişimi
önünde bir büyük engel olarak belirecektir.
Peki, böyle bir uygulama mevcut Anayasamızla ne kadar uyum
arz edecektir? Bu soruyu yanıtlayabilmek için, öncelikle mevcut T.C.
Anayasası’nın konu ile ilgili hükümlerinin gözden geçirilmesi gerek-
mektedir.
Arabuluculuğun zorunlu hale getirilmesinin Anayasa’ya aykırılı-
ğını doğru bir şekilde değerlendirebilmek için de, Anayasa’nın sistem-
li bir bütün olduğu gerçeğinden hareketle, konuyu dolaylı hükümleri
de gözeterek tartışmak uygun yöntem olacaktır.
Anayasa’nın 6. maddesi hükmü; “Egemenlik, kayıtsız şartsız Mil-
letindir. Türk Milleti, egemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara
göre, yetkili organları eliyle kullanır.
Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye
veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa-
dan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz” demektedir.
Buna göre “egemenlik” hakkı, birinci olarak
“Anayasanın koy-
duğu esaslara göre”
ikinci olarak da
“yetkili organlar eliyle”
kulla-
nılacaktır. Anayasa, bu açık tanımlamayla da yetinmeyip, egemenlik
yetkisinin kullanılmasındaki son derece koruyucu ve kıskanç duyarlı-
21
M. Serdar Özbek; Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Ankara 2013 s.176