125

Yeni Bir Yetkilendirme (İmtiyaz) Sözleşmeleri Kanunu Yapılmasına Mutlak Bir Gereksinim Vardır

118

uluslararası doğası, tarafların farklı tabiiyette bulunmalarının zorunlu

olduğu anlamında anlaşılamaz. Bununla birlikte aynı devletin tabiiye-

tinde bulunan iki kişi arasında farklı bir devlet ülkesinde yürütülecek

bir iş için veya bir devletle yabancı bir şirketin şubesi arasında sözleş-

meci devletin ülkesinde iş görmek amacıyla yapılan bir sözleşme, ko-

nusu itibarıyla ulusal sınırlar dışına taşmış sayılır. Uluslararası Ticaret

Odası tahkiminden çok farklı nitelikteki uyuşmazlıkların çözümünde

faydalanılabilir. Bu tahkim kelimenin dar anlamı ile iş ilişkisinden do-

ğan uyuşmazlıklara özgülenmiş değildir. Gelişme ve yatırım amacıyla

yapılan sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar da bu tahkime konu teş-

kil edebilir.”

Bu tanımlardan anlaşılacağı üzere tahkimin niteliğini saptarken

tahkim yoluyla çözümlenecek uyuşmazlığın değil, bizatihi tahkimin

özelliklerinden hareket etmek gerekir. Bir tahkimin uluslararası ni-

telik taşıdığı, ancak tahkim sürecinin yabancı bir hukuk düzeni ile

ilişkili olduğunu gösteren bazı unsurlar içermesi halinde söylenebilir.

Ancak bu suretle tahkimin niteliği, bizzat tahkimin özelliklerinden

ve unsurlarından hareketle saptanmış olur. Taraflar arasındaki asıl

borç ilişkisi, maddi hukuka ilişkin olduğundan tahkime yabancı bir

nitelik taşır.

Görüldüğü üzere uluslararası tahkim tanımlanırken uluslararası

alanda egemen olan görüş, tahkimin uluslararası niteliğinin, tahkim

sürecinin yabancı bir veya birden çok hukuk düzeni ile ilgisinin bulu-

nup bulunmamasıdır. Zira ancak bu suretle tahkimin niteliği, bizzat

tahkimin özellikleri ve unsurlarından hareketle belirlenebilmektedir.

Taraflar arasındaki asıl borç ilişkisi, maddi hukuka ilişkin olduğundan

tahkime yabancıdır. Bu nedenlerden ötürü 4501 sayılı Kanun’un yaptı-

ğı tanım, işi, daha da içinden çıkılmaz bir hale getirmiştir.

-4501 sayılı Kanun ile uluslararası tahkimi düzenleyen 21.6.2001

tarih ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ve ulusal tahkimle

ilgili 12.1.2011 tarih ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ara-

sında bütünlük ve ilişki sağlam bir şekilde kurulamamıştır.

Nak., Kalpsüz, s. 2.

Kalpsüz, s. 3.

Kalpsüz, s. 9-10.