125

Yeni Bir Yetkilendirme (İmtiyaz) Sözleşmeleri Kanunu Yapılmasına Mutlak Bir Gereksinim Vardır

126

çıkabilecek uyuşmazlıkları çözmek için kullanılan tahkim yoluyla,

sözleşmenin hukuka uygunluğunun idari yargıda denetlenmesinin

farklı şeyler olduğunu, sözleşmeye konulan hükümlerle (tahkim şar-

tı) sözleşmeye taraf olmayan kişilerin anayasal hak arama yollarının

ortadan kaldırılmasının olanaklı olmadığını, tahkim şartının ancak

sözleşmenin tarafları arasındaki uyuşmazlıklar için geçerli olabilece-

ğini belirtmektedir.

Bu çerçevede imtiyaz sözleşmeleri konusunda

çıkartılması gereken yeni kanunda söz konusu anayasal aykırılıkların

giderilmesi uygun olacaktır.

V. İmtiyaz Şartlaşma ve Sözleşmelerinin Kapsamının Dar

Tutulması

Yukarıda yapılan imtiyaz tanımından anlaşılacağı üzere bir kamu

hizmetinin kurulması veya işletilmesi, kısacası kamu hizmetlerinin

yürütülmesi, imtiyazın konusunu oluşturur. İmtiyaz sözleşmesi kamu

hizmetinin yürütülmesi yöntemlerinden birisi olsa da söz konusu hiz-

metin yürütülmesini özel bir kişiye devredilmesini konu alan sözleş-

melerin temel norm olarak imtiyaz sözleşmeleriyle sağlanması gerekir.

Ancak uygulamada bu esastan önemli ölçüde sapılmaktadır. Bu

sapmanın temel göstergelerinden en önemlisini enerji alanı oluştur-

maktadır. Yasa koyucu enerji kaynaklarının işletilmesi bakımından

imtiyaz sözleşmesi usulü yerine tek taraflı bir idari işlem olan ruh-

sat usulünü tercih etmiştir. Gerçekten de 4.6.1985 tarih ve 3213 sayılı

Maden Kanunu, belirli bir alanda maden arama faaliyetlerinde bulu-

nulabilmesi için “arama ruhsatı”, işletme faaliyetlerinin yürütülmesi

için “işletme ruhsatı”, bir madenin işletmeye alınabilmesi için “işletme

izni” belgelerinin alınmasını şart koşmuştur. 30.5.2013 tarih ve 6491

sayılı Türk Petrol Kanunu, petrol arama faaliyeti yapılması için “ara-

ma ruhsatı”, petrol üretim faaliyeti yapılması için “işletme ruhsatı”

belgelerinin alınmasını şart koşmuştur. 14.3.2013 tarih ve 6446 sayılı

Elektrik Piyasası Kanunu da yukarıda belirtildiği üzere 4. maddesinde

elektrik üretim, iletim, dağıtım, toptan satış, perakende satış, piyasa

işletim, ithalat ve ihracat faaliyetleri bakımından ruhsat usulünü ön-

görmüştür.

Karahanoğulları, s. 334.