125

TBB Dergisi 2016 (125)

M. Serhat SARISÖZEN

245

IV- İPOTEK ALACAKLISI DÖRDÜNCÜ KİŞİNİN DURUMU

İptal davasının konusu taşınmaz ise alacaklı, davalı üçüncü kişi

üzerindeki kaydın düzeltilmesine gerek kalmadan o taşınmazın hac-

zini ve satışını isteyebilir; iptal davasının konusu rehin hakkı ise ala-

caklı, bu rehin hakkı ile yüklü şeyi, rehin hakkı yokmuş gibi sattırabi-

lir.

Bu durumda rehin hakkına ilişkin iptal davalarında, mahkemece

“ipotek kaydının iptaline” değil, “ipotek kurulmasına ilişkin tasar-

rufun davacı bakımından iptaline” karar verilmelidir; bu durumda

mahkeme ayrıca “… TL alacağın tahsiline” karar vermez

Bu bağlamda kişisel bir alacağı güvence altına alma amacını gü-

den, kıymetli evraka bağlı olmayan ve bir taşınmazın değerinden ala-

caklının alacağını elde etmesi olanağını sağlayan sınırlı ayni hak olan

ipotek

de tasarrufun iptali davasına konu olabilmektedir. Bu kap-

samda iptal davasında tasarruf tarihinden sonra yeni malik tarafın-

dan tesis edilen ipoteğin önceliğinin bulunup bulunmadığı üstünde

durulması gereken bir konudur.

Konuya ilişkin iki soru sorarak ve bunları cevaplayarak açıklama-

larımızın yapılması konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır

Rehin, mevcut bir borca teminat olarak tesis edilirse, iptale tabi-

dir; henüz borç doğmamışken borçlunun ileride alacağı krediye kar-

şılık malları üzerinde rehin tesisi taahhüdü geçerlidir, bu taahhüde

dayanılarak kurulan rehin iptal edilemez.

Burada iptal edilemeyecek

olan, ipotek tesisine ilişkin tasarruftur. Buna karşın tasarrufun ipta-

li davasının konusu ipotek değil, konu gayrimenkulün mülkiyetinin

devredilmesi ise, bu

mülkiyet değişikliğinin iptale konu edilmesin-

de iyiniyetli ipotek alacaklısının durumu ne olacaktır?

Tapu kaydında “ihtiyati haciz”

şerhi bulunan taşınmaz üzerin-

(ihtiyati haciz, kesin hacze dönüşmeden) ipotek kurulması halinde,

İİK. 268 hükmünün uygulanmayacağı, sıra cetvelinde ihtiyati haciz

Uyar/Uyar/Uyar, C.2, s. 2081-2083; Umar, s. 80; Güneren, s. 1050; Kazancı, s. 80;

Öztek, s. 329.

25.12.1989 T, 1989/4048 E, 19895408 K (Uyar, C.III, s. 20029); Ayrıca bkz.

Kuru,

s. 3569; Kuru, İcra, s. 1224; Oskay/ Koçak/ Deynekli/ Doğan, s. 6028;

Güneren, s. 1050; Uyar/Uyar/Uyar, C.2, s. 2087.

Bkz. Mehmet Ayan, Eşya Hukuku, Sınırlı Ayni Haklar C.III, Konya 2001, s. 179;

Yavuz Selim Şener, Türk Hukukunda İpotek ve Uygulaması, İstanbul 2005, s. 5.

Yıldırım, s. 205.