125

Avrupa Birliği’nin Temel Değerleri Üzerine

324

bir proje olması ve tek bir Avrupa halkının olmaması gibi nedenlerden

kaynaklanmaktadır. En son Lizbon Antlaşması ile demokrasi açığının

azaltılmasına yönelik önemli nitelikte birçok adımın atıldığı bilinmek-

tedir.

5.4. Eşitlik

Eşitlik, Avrupa Birliği’nin dayandığı diğer bir ilke olarak karşımı-

za çıkmaktadır. ABA’nın 2. maddesinde düzenleniş biçimiyle eşitlik,

herkesin dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mez-

hep ve benzeri sebeplerle ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşit

olduğunu öngören klasik anlamda eşitliği tanımlamaktadır.

Bu an-

lamıyla eşitliğin ayrımcılığa ilişkin genel bir yasak içerdiği ifade edil-

melidir. Eşitlik ilkesinin doğal bir sonucu olan ayrımcılık yasağı ise,

özünde insan onurunun korunması amacına yönelmiştir.

Adalet Di-

vanı da değişik zamanlarda verdiği kararlarında, aynı durumlara aynı

farklı durumlara farklı muamele edilmesini öngören eşitlik ilkesinin

Avrupa Birliği hukukunun genel bir ilkesi olduğundan hareket etmek-

tedir.

Eşitlik konusunda benzer bir yaklaşım,

“Herkes, kanun önünde

eşittir”

hükmüne yer veren Temel Haklar Şartı’nın

“Eşitlik”

başlığını

taşıyan 3. bölümünde yer alan 20. maddesinde de benimsenmiştir. Te-

mel Haklar Şartı’nın ayrımcılık yasağını ele alan 21. maddesi ve ka-

dın-erkek eşitliğini düzenleyen 23. maddesinin de eşitlik ile doğrudan

alakalı olduğu ifade edilmelidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin

Bu doğrultuda, Avrupa Birliği’nin yasama sürecindeki yetkilerinin artırılmasının

yanında kurucu antlaşmalara (ABA md. 9-12) ilk defa Avrupa Birliği’ndeki de-

mokratik ilkelere ilişkin bir başlığın eklenmesi suretiyle tüm vatandaşların Birliğin

demokratik yaşamına katılma hakkına sahip olduğu, Birlik organlarının kararla-

rını mümkün olduğunca şeffaf ve halka yakın bir tarzda alması gerektiği, Birliğin

faaliyetlerini vatandaşların katılımını mümkün kılacak bir şekilde sürdürmesi ve

Birlik organlarının sivil toplum örgütleri ile açık, şeffaf ve düzenli bir diyalog için-

de bulunması gerektiğinin dile getirilmiştir. Avrupa Birliği’nin çalışma usulünün

daha iyi hale getirilmesine katkıda bulunmalarını sağlamak için üye devletlerin

ulusal meclislerine çeşitli imkânlar tanınması, Konsey toplantılarının kamuoyuna

açık düzenlenmesi, Komisyon Başkanı’nın Avrupa Parlamentosu tarafından seçil-

mesi ve yurttaş girişimi müessesesinin oluşturulması, Avrupa Birliği’nin demok-

ratik meşruiyetinin artırılmasına yönelik olarak Lizbon Antlaşması ile getirilen

diğer yeniliklerdir.

Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 31.

Frenz, Europarecht-6, s. 561.

Bkz. EuGH, Rs. C-127/07, Slg. 2008, I-9895; EuGH, Rs. C-144/04, Slg. 2005, I-9981.