125

TBB Dergisi 2016 (125)

Ahmet M. GÜNEŞ

327

ğü bilinmektedir. Bu bağlamda, temel hak ve hürriyetlerin korunması,

ölçülülük ilkesi, kazanılmış haklara saygı, yasa kaydı, idarenin mali

sorumluluğu, hukuki güvenlik, yargısal başvuru yollarının güven-

ce altına alınması, doğal hâkim ilkesi, geriye yürümezlik ve güvenin

korunması gibi hukuk devletinin koşulu niteliğinde birçok hususun

hukukun genel ilkeleri kapsamında ele alındığı dikkat çekmektedir.

Hukukun üstünlüğünü esas alması, Avrupa Birliği’ne hukuk devleti

ilkesinin gereklerini yerine getirme konusunda bir yükümlülük yük-

lemektedir. Bunun dışında, hukuk devleti ilkesinin ayrıca üye devlet-

lerde temel bir değer olarak benimsenmesinin gerekli olduğu ifade

edilmelidir. Bu bağlamda, hukuk devleti ilkesine riayet etmenin üye

devletler açısından Avrupa Birliği’ne giriş ve Avrupa Birliği’nde ka-

lış bakımından belirleyici bir role sahip olduğunu belirtmek gerekir.

Diğer taraftan, Komisyon’un raporlarında Avrupa Birliği’ne yeni üye

devletlerin katılması bağlamında hukuk devleti ilkesinin gereği ola-

rak özellikle güçler ayrılığı, yasama bağışıklığı, bağımsız mahkemeler

yoluyla yargısal başvuru olanakları ve yolsuzluğa karşı etkili bir mü-

cadelenin varlığını araştırdığı dikkat çekmektedir.

5.6. Azınlıklara Mensup Kişilerin Hakları da Dâhil Olmak

Üzere İnsan Haklarına Saygı

ABA’nın 2. maddesinde, Avrupa Birliği’nin üzerine kurulu olduğu

diğer bir değer olarak azınlıklara mensup kişilerin hakları da dâhil

olmak üzere insan haklarına saygıya da yer verilmiştir. Bu bağlamda,

söz konusu düzenlemenin Avrupa Birliği’ne insan haklarının korun-

ması konusunda kapsamlı bir yükümlülük yüklediği belirtilmelidir.

Diğer yandan eski ABA’nın 6. maddesinde insan hakları ve temel öz-

gürlüklere saygıdan söz edilirken, yeni düzenlemede yalnızca insan

haklarına saygıdan bahsedilmiştir. İnsan haklarının farklı nitelikteki

temel hak ve hürriyetleri kapsayan bir üst kavram olduğu düşünüldü-

ğünde, yeni düzenlemede yalnızca insan haklarından söz edilmesinin

eski düzenleme karşısında bir geriye gidiş veya eksiklik olmadığı ifade

Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 25.

Prümm, s. 41; Sandfort, s. 14.

Calliess/Ruffert, EUV Art. 2, N. 25; Grabitz/Hilf/Nettesheim, EUV Art. 2, N. 35.