dergi 127

AİHM ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Gizli Tanıklara Soru Sorma Hakkının ...

138

di gerçeğin ortaya çıkmasına yardımcı olmayacağını değerlendirdiği

savunma tanıklarının dinlenmesi talebini reddedebileceğini (§76)

(

Hüseyin ve diğerleri/Azerbaycan

B.No.35485/05,45553/05, 35680/05 ve

36085,26/7/2011 § 196); kural olarak tanıkların dinlenmesinin uygun

olup olmadığını değerlendirmesini ilk derece mahkemesinin takdir

yetkisi dâhilinde olacağı dolayısıyla bir sanığın bazı tanıkları dinle-

temediğinden şikayet etmesinin yeterli olmadığı ayrıca bu tanıkların

dinlenmesinin niçin önemli olduğunu açıklamak suretiyle tanık din-

letme talebini desteklemesi gerektiği (§77); adil yargılanma hakkının

bireylere dava sonucu verilen kararın değil, yargılanma sürecinin ve

usulünün adil olup olmadığını denetleme imkânı verdiğini ve bireysel

başvuruda adil yargılanmaya ilişkin şikayetlerin incelenebilmesi için

başvurucunun yargılama sürecinde haklarına saygı gösterilmediğine,

yargılama sürecinde iddia makamının sunduğu deliller ve görüşler-

den bilgi sahibi olamadığı veya bunlara etkili bir şekilde itiraz etme

fırsatı bulamadığı, kendi delillerini ve iddialarını sunamadığı ya da

uyuşmazlığın çözüme kavuşturulmasıyla ilgili iddialarının derece

mahkemesi tarafından dinlenmediği veya kararın gerekçesiz olduğu

gibi mahkeme kararının oluşumuna sebep olan unsurlardan değerlen-

dirmeye alınmamış eksiklik, ihmal ya da açık keyfiliğe ilişkin bir id-

dianın dayanaklarıyla ileri sürülmüş olması gerekeceği belirtilmiştir

(§79). Mevcut yargılamada geçerli olan delil sunma ve inceleme yön-

temlerinin adil yargılanma hakkına uygun olup olmadığını denetle-

menin Anayasa Mahkemesi’nin görevi kapsamında olmayıp, Mahke-

menin görevinin başvuru konusu yargılamanın bir bütün olarak adil

olup olmadığının değerlendirilmesi olduğu ifade edilmiştir. Taraflara

tanık delili de dâhil olmak üzere delillerini sunma ve inceletme nok-

tasında uygun imkânların tanınması gerektiği; delillere ilişkin denge-

sizlik veya hakkaniyetsizlik iddialarının yargılamanın bütünü ışığın-

da değerlendirilmesi gerektiği (§80) belirtilmiştir.

Söz konusu başvuru kapsamında yapılan inceleme sonucunda

Anayasa Mahkemesi yukarıda belirtilen esaslardan hareket ederek

aşağıdaki gerekçelerle ihlal kararı vermiştir:

1- İlk derece mahkemesinin isnat edilen darbe suçunun yapılan-

manın lideri kabul edilen Çetin Doğan’ın sağlık durumu, bazı sanık-

ların tayin edilmeleri yanında Genelkurmay Karargâhı’nın öncelikle

muhtemel darbeye karşı çıkması, sonrasında da da günün şartlarının