311 / 437
Türk İş Mahkemelerinde Yargılama Usulü
310
Söz konusu madde, taraflara delillerini dava ve cevap dilekçeleri
ile bildirmelerini öngörmekte iken, 140/5. madde ön inceleme duruş-
masında, taraflara dilekçelerinde gösterdikleri, ancak henüz sunma-
dıkları belgeleri mahkemeye sunmaları veya başka yerden getirtilecek
belgelerin getirtilebilmesi amacıyla gereken açıklamayı yapmaları için
iki haftalık süre verileceğini belirtmekle, sonradan delil gösterilmesi-
ne izin verilebileceğini öngörmektedir. Tahkikatın başlamış olmasına
rağmen sonradan delil gösterilebilecek olması yargılamayı geciktirme
amacı taşımaması veya süresinde ileri sürülememesinin ilgili tarafın
kusurundan kaynaklanmamasına bağlıdır. Hâkim bu yetkisini basit
yargılama usulünün amaç ve ilkelerine uygun kullanmak durumun-
dadır.
46
İş yargılamasında deliller taraflarca getirilir ve taraflar kural
olarak tüm delillere dayanabilir.
47
Aksi yönde görüşler bulunmakla
birlikte hizmet tespiti davaları dışında taraflarca getirilme ilkesi uy-
gulanır.
48
Ancak hâkim keşfe isticvaba ve bilirkişi incelemesine ken-
diliğinde başvurabilecektir.
49
İş yargılamasında resen araştırma ilke-
sinin uygulanacağını savunan yazarlar ise yasal bir temeli olmasa da
iş yargılamasında ispat hukukuna ilişkin genel hükümlerin yetersiz
kalacağı görüşündedir.
50
Yargıtay’ın da bu yönde kararları bulunmak-
tadır.
51
46
H. Yılmaz, (2011). a.g.e. s. 199.
47
H. Yılmaz, (2011). a.g.e. s. 198.
48
E. Birben ve S. Öktem, (2001). a.g.e. s. 1098 vd.; karşıt görüş için bkz. B. Kar, (2013).
a.g.e. s. 874 vd., “İş Yargılamasında kendiliğinden araştırma ilkesinin birinci yönü,
iş yargılamasına ilişkin düzenlemelerin, emredici nitelikte düzenlenmesidir. Bu
kuralların konulmasında elbette diğer bir ilke olan, zayıfın korunması ilkesinin de
etkili olduğu tartışmasızdır.”
49
E. Birben ve S. Öktem, (2001). a.g.e. s. 1098.
50
“Bizim de katıldığımız görüşe göre, usul yargıç ve tarafların birlikte çalıştığı bir
grup çalışmasıdır. Dava malzemesinin taraflarca getirilmesi yerine, Anayasa’nın
sosyal devlet ilkesi gereği yargıca daha fazla rol veren bir usul hukukunun be-
nimsenmesi isabetli olacaktır.” M. Kılıçoğlu, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’na Uyarlı İş Yargılamaları Usulü, 1. Bası, İstanbul 2011, s. 154’ten aktaran
A. Uğur, (2014). a.g.e. s. 21
51
Yarg. 10. HD. 1987/4222 E. 1987/4445 K. ve 18.09.1987 tarihli kararı: “Diğer taraf-
tan, sigortalılık hak ve yükümlülükleri kişiye bağlı vazgeçilmez. Anayasal haklar-
dandır ve bu yönü itibariyle de kamu düzeni ile ilgili olduğu söz götürmez. Bu
davada da, sigortalılık haklarının varlığının tespiti, sonuç olarak iddia ve talep
edildiğine göre, böyle bir talebin sübutu bakımından hakimin resen delil toplama-
sı gerekeceği de yasal bir zorunluluktur.”