358 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Ceren Zeynep PİRİM
357
mazlığı çözmekle yetkili tahkim heyeti tarafından bu aşamada ayrıca
değerlendirilmemiş
73
, heyet maddî-mânevî zarar ayrımı yapmadan
Fransa’nın Yeni Zelanda’ya vermiş olduğu “bütün zararlar” için yedi
milyon dolar ödemesine hükmetmiştir.
74
Daha açık bir ifade ile, heyet uluslararası haksız fiilin doğurduğu
maddî zararın ötesine geçen bir zarar giderim bedeline hükmetmiş-
tir; ki bu hüküm uyuşmazlığa konu olan haksız fiilden kaynaklanan
mânevî zararın da para ile tazmin edildiği şeklinde yorumlanabilir ni-
teliktedir.
75
Şöyle ki; karara konu olan uluslararası haksız fiilin doğur-
duğu maddî ve mânevî zararların giderilmesi amacı ile Yeni Zelanda
Fransa’dan dokuz milyon dolarlık bir onarım bedeli talep etmiş
76
ancak
Fransa, mânevî zararların ancak özür dileme yolu ile giderilebileceği-
ni ileri sürerek bu tür zararlar için ödeme yapması gerekmediğini ve
Yeni Zelanda’nın yalnızca maddî zararlarını karşılamak amacı ile dört
milyon dolarlık bir bedel ödeyebileceğini belirtmiştir.
77
Tahkim kararı
ise, Fransa’nın, uluslararası haksız fiili nedeni ile Yeni Zelanda’ya ver-
diği “bütün” zararların karşılığı olarak yedi milyon dolar ödemesine
hükmetmiştir.
78
Maddî ve mânevî zarar ayrımı yapılmadan toplam bir
onarım bedeline hükmedilmiş olması, kanaatimizce,
Rainbow Warrior
kararının mânevî zararın nakdî bir yöntem ile giderilmesini zımnen
kabul ettiği anlamına gelmektedir.
Yeni Zelanda’nın mânevî zarar iddiası, uyuşmazlığın ikinci aşa-
masında tekrar gündeme gelecektir. Şöyle ki; Yeni Zelanda, Fransa ile
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği’nin arabuluculuğunda yapılan
andlaşmanın Fransa tarafından ihlâl edilmesinin ve Fransız ajanla-
rın andlaşmada öngörülenin aksine, kararlaştırılan süre dolmadan
Fransa’ya götürülmesinin, devleti nezdinde mânevî zarar doğurduğu-
73
Stephan Wittich, “Non-Material Damage and Monetary Reparation in Interna-
tional Law”,
op. cit.
, s. 342.
74
Case concerning the differences between New Zealand and France arising from the Rain-
bow Warrior affair
, Memorandum of the Government of New Zealand to the Secre-
tary-General of the United Nations,
op. cit.
, s. 213.
75
Clarisse Barthe-Gay,
op. cit.
, s. 115.
76
Case concerning the differences between New Zealand and France arising from the Rain-
bow Warrior affair
,
op. cit.
, s. 202.
77
Case concerning the differences between New Zealand and France arising from the Rain-
bow Warrior affair
,
op. cit.
, s. 209.
78
Case concerning the differences between New Zealand and France arising from the Rain-
bow Warrior affair
,
op. cit.
, s. 213.