359 / 437
Uluslararası Hukukta Mânevî Zarar
358
nu iddia etmiştir. Daha açık bir ifade ile, Yeni Zelanda, Fransa’nın tah-
kim heyetinin bağlayıcı nitelikteki kararını ihlâl ederek egemenliğini
zedelediğini ifade etmiştir. Zira Yeni Zelanda’ya göre
“somut olayda yal-
nızca teknik bir uluslararası andlaşma ihlâli değil, bir devletin îtibar, şeref ve
haysiyetinin de ihlâli söz konusudur”
.
79
Gerçekten de, Yeni Zelanda’nın Birleşmiş Milletler tahkim kararı-
nın ihlâli nedeni ile uğradığı herhangi bir parasal kayıp yoktur; zarar
Yeni Zelanda’ya karşı sahip olunan yükümlülüğün ihlâl edilmesi sûreti
ile bu devletin egemenliğinin ihlâline ilişkindir. Nitekim tahkim heyeti,
Yeni Zelanda’nın belirtilen zararının mânevî, siyâsî ve hukukî bir nite-
lik taşıdığına, çünkü devletin ve devlete bağlı yürütme ve yargı mer-
cilerinin onur ve îtibarlarının zedelendiğine hükmetmiştir.
80
Fransa da
Yeni Zelanda’nın söz konusu mânevî zarar iddiasına itiraz etmemiş ve
böylece uyuşmazlığın tarafları maddî nitelikte olmayan bu ihlâlin, Yeni
Zelanda’nın şeref, haysiyet ve îtibarını zedelediğini kabul etmiştir.
81
Rainbow Warrior
kararı dışında yukarıda alıntılanan diğer ulus-
lararası tahkim ve mahkeme kararlarında, devletlere ödenen zarar
giderim bedelinin temelinin, bu devletlerin vatandaşlıklarında bulu-
nan gerçek kişilerin uğradıkları uluslararası haksız fiillerden doğan
zararlar olduğu görülmektedir. Başka bir ifade ile, uluslararası içtihat
devletlerin uğradığı dolaylı mânevî zararların, maddî yöntemler ile
yani zarar giderim yolu ile giderilebileceğini kabul etmektedir. Oysa
Rainbow Warrior
kararına konu olan olayda var olduğu kabul edilen
mânevî zarar dolaylı değil, doğrudan mânevî zarardır. Dolayısıyla
Ra-
inbow Warrior
kararının önemi, Yeni Zelanda’nın uğradığı doğrudan
mânevî zararın maddî zarar giderim yöntemleri ile giderilebileceği
yönündeki ifadesinde saklıdır.
82
79
Case concerning the difference between New Zealand and France concerning the interpre-
tation or application of two Agreements, concluded on 9 July 1986 between the two States
and which related to the problems arising from the Rainbow Warrior Affair
(New Zealand
v. France)
,
op. cit.
, par. 108.
80
Case concerning the difference between New Zealand and France concerning the interpre-
tation or application of two Agreements, concluded on 9 July 1986 between the two States
and which related to the problems arising from the Rainbow Warrior Affair
(New Zealand
v. France)
,
op. cit.
, par. 110.
81
Case concerning the difference between New Zealand and France concerning the interpre-
tation or application of two Agreements, concluded on 9 July 1986 between the two States
and which related to the problems arising from the Rainbow Warrior Affair
(New Zealand
v. France)
,
op. cit.
, par. 109.
82
Case concerning the difference between New Zealand and France concerning the interpre-