dergi 127

Taşınmazların Kiralanmasına İlişkin Sözleşmelerin Uygulanacak Hukuk, Milletlerarası Yetki ...

382

surunun bulunduğu yerde de açılabilecektir. Böylece, taşınmaz kirası

sözleşmesinden doğan bir alacak hakkına ilişkin uyuşmazlıkta, mal-

varlığı unsurunun Türkiye’de bulunması halinde Türk mahkemesinin

milletlerarası yetkisi de tesis edilecektir.

Genel yetki yanında, HMK’da sözleşmeden doğan davalar bakı-

mından özel yetki kuralı da mevcuttur. HMK m. 10 uyarınca, sözleş-

meden doğan davalar, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde de

açılabilecektir. Sözleşmeden doğan davalarda ifa yeri mahkemesinin

yetkili sayılmasının nedeni, doktrinde, ifa yeri ile sözleşmeden doğan

dava arasında yakın ve gerçek bir bağlantının bulunması olarak ifade

edilmektedir.

Taşınmaz kiralarına ilişkin sözleşmelerden doğan davalar bakı-

mından da, sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesi önem taşımak-

tadır. Tarafların sözleşmelerinde açık veya zımni olarak ifa yerini be-

lirlemeleri halinde, o yer mahkemesinde davanın görüleceği kabul

edilmektedir.

Taşınmaz kirası sözleşmesi bakımından, taşınmazın

bulunduğu yer ifa yeri olacağından, Türkiye’de bulunan bir taşınmaza

ilişkin kira sözleşmesinde Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi

tesis edilmiş olacaktır.

Görüldüğü üzere, Türk hukukunda taşınmazlara ilişkin kira söz-

leşmelerinden doğan davalar bakımından özel bir yetki kuralı getiril-

memiş ve milletlerarası usul hukukunda münhasır yetki teşkil eden

taşınmazın aynından doğan davalardan farklı tutularak genel yetki ve

özel yetki kuralları yoluyla Türk mahkemesinin milletlerarası yetkisi-

nin tesis edileceği kabul edilmiştir. Nitekim, HMK m. 12’de taşınma-

zın aynından doğan davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkeme-

sini kesin yetkili kılan düzenleme, taşınmaz üzerindeki şahsi haklara

ilişkin davalarda yetkiyi kapsamamaktadır

. Söz konusu maddenin

hükümet gerekçesinde de belirtildiği üzere, kiralanan taşınmazı tahli-

Nuray Ekşi

Türk Mahkemelerinin Milletlerarası Yetkisi, 2. bs., Beta, İstanbul

2000, s. 120 (“Milletlerarası Yetki”).

Çelikel, Erdem, s. 259; Şanlı, Esen, Ataman-Figanmeşe, s. 365.

Ergun Önen, “Gayrimenkul Davalarında Yetki”,

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakül-

tesi Mecmuası

(“AÜHFM”), C. 22-23, S. 1-4, 1967, s. 589; Baki Kuru, Ramazan Ars-

lan, Ejder Yılmaz, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, ek 25. bs., Yetkin Yayınları,

Ankara 2014, s. 145; Hakan Pekcanıtez, Oğuz Atalay, Muhammet Özekes, Medeni

Usul Hukuku, 14. bs., Yetkin Yayınları 2013, s. 173; Çelikel, Erdem, s. 556; Uğur

Tütüncübaşı, Yabancı Çekişmesiz Yargı Kararlarının Türk Hukukunda Tanınma-

sı, Adalet Yayınevi, Ankara 2014, s. 153.