dergi 127

Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda, Hak İhlâline Yol Açan Kamu Gücü Faaliyetinin, ...

gellememesi bakımından kamu görevlisi kavramını

geniş yorumlamak

gerekir

Kamu görevlisi kavramının geniş yorumlanmasından kastet-

tiğimiz, geniş anlamda kamu görevlisi kavramı değildir. Bireysel baş-

vuru açısından asıl önemli olan, kişinin eyleminin devlete atfedilip

atfedilemeyeceği sorunu olduğu için, bireysel başvuru yolunu kapat-

mamak adına, kural olarak gerekli ölçütleri sağlayan her bireyin, bi-

reysel başvuru anlamında kamu görevlisi sayılması gerekir. Zira ida-

re hukukundaki kamu görevlisi kavramından farklı olarak, bireysel

başvuru açısından kamu gücünü temsil eden devlet görevlisi kavramı

için gerekli ölçütleri belirlemek gerekir.

Bu ölçütler için genel bir saptama yapacak olursak, kanımızca bir

kişinin kamu görevlisi kabul edilip eylemlerinin devlete atfedilebil-

mesi ve bireysel başvuruya gidilebilmesi için, hak ihlâlini gerçekleşti-

ren kişinin, ihlâli gerçekleştirdiği sırada

devlet ile organik ilişki için-

de olması,

devlet örgütlenmesi içerisinde yer alması, diğer bir ifade

ile kamuda bir örgüte bağlı olarak görev yapması

ii)

temel hak ve

özgürlüklerin ihlâline yol açan eylemin kamu görevi sırasında veya

kamu görevi dolayısıyla yapılmış olması gerekir.

Bireysel başvuru yoluna gidebilmek için, ihlâli gerçekleştiren görev-

lilerin statüleri (örneğin daimî, sözleşmeli, memur, işçi vb.) ve nitelikleri-

nin önemi yoktur. Hangi düzeyde olursa olsun ya da ister sivil, ister kol-

luk isterse askerî görevliler olsun, görevlilerin kamu gücünü kullanırken

gerçekleştirdikleri hukuka eylemleri dolayısıyla bireysel başvuru yoluna

gidilebilir. Örneğin devlet adına kamu gücünü kullandıkları sürece, söz-

leşmeli personel gibi devletle akdî bir ilişki içinde olan görevlilerin ya da

taşeron şirket işçilerinin eylemlerinden doğan hak ihlâlleri dolayısıyla

bireysel başvuru yoluna gidilebilmelidir. Bunların eylemlerinin olayın

özelliğine göre devlete atfedilebilmesi mümkündür.

Organik ilişki içinde olmasından kastımız kadro ilişkisi değildir. Örneğin bir jan-

darma erinin eylemi de devlete atfedilebilir.

İster dar anlamda, ister geniş anlamda olsun, bir kişinin kamu görevlisi olabilmesi

için, kamu kesimindeki bir örgüte bağlı olarak çalışması gerekir. A. Şeref Gözü-

büyük, Yönetim Hukuku, 14. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2000, s. 159. Serim’e

göre kamu gücü kullanarak çalışanlar ile bu gücün kullanılmasında katkıda bulu-

nanlar ya da kamu gücü kullananlar ile işbirliği içinde olanlar kamu görevlisi sa-

yılmalıdır. Bülent Serim, Kamu Görevlilerinin Örgütlenmesinde Hukuksal Boyut,

Öteki Yayınevi, Ankara, 1995, s. 10