63 / 437
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuruda, Hak İhlâline Yol Açan Kamu Gücü Faaliyetinin, ...
62
reysel başvuru yoluna gidilmesi mümkündür.
55
Kamu görevlisi, yetki
aşımında bulunsa, hatta hukuk kurallarına açıkça aykırı hareket etse
bile
56
görevi ile ilgili hareket ettiği sürece, bu eylemi, devletin faaliyeti
olarak kabul edilmelidir.
Yetki aşımı durumunda, kamu görevlisinin eyleminin devlete at-
fedilebilmesi konusunda bir belirsizlik söz konusu değildir. Yetki aşı-
mı ile ilgili olarak asıl sorun, kamu görevlisinin resmî bir görevi yeri-
ne getiriyor görüntüsü vererek kamu gücünü kullanıyor gibi eylemde
bulunması durumudur.
57
Bu konuda kabul edilen ölçütler, görünürde-
ki yetkinin aşımı ve devlet görevlisi olmanın sağladığı kamusal araç
ve yetkilerin kullanımıdır. Örneğin
Caire Davasında
58
Meksika asker-
lerinin tamamen görevleri dışında ve iç hukuk açısından meşru kabul
edilmeyen eylemleri nedeniyle Meksika’nın sorumlu olduğuna karar
verilmiştir. Bu konuda getirilen ölçüt, Meksika askerlerinin devlet gö-
revlisi görüntüsünde olmaları ve bu konumları nedeniyle emirlerine
verilen araçları kullanmalarıdır.
59
Bu durum, kanımızca, idare huku-
kundaki kişisel kusurun varlığı için kamu görevlisinin resmî sıfatını,
hizmet araç-gereçlerini kullanarak, hizmet dışı bir faaliyette bulun-
ması durumu ile de örtüşmektedir.
Doğrudan ya da dolaylı olarak kamu faaliyet ve hizmetleriyle
ilişkisi bulunmayan eylem ve işlemler ise kişisel kusur kategorisinde
yer almazlar. Resmî sıfatından tamamen ayrılan, bu resmî sıfatının en
ufak bir rol oynamadığı ve dolayısıyla görevinden, yetkisinden, hiz-
met araç ve gereçlerinden yararlanmadığı bir ortamda hukuka aykırı,
55
Yusuf Aksar, Teoride ve Uygulamada Uluslararası Hukuk-II, 2. Baskı, Seçkin
Yayınları, 2013, s.180. Uluslararası hukukta da devlet görevlilerinin yetkilerini
aşarak gerçekleştirdikleri eylemlerin de devlete atfedildiği görülmektedir. Taslak
Maddelere göre, kamu gücü unsurlarını kullanmakla yetkilendirilmiş bir devlet
organının, kişinin ya da birimin tasarrufu, yetkisini aşsa ya da talimatları çiğnese
bile, organ, kişi ya da birim bu nitelikte hareket ediyorsa, uluslararası hukuka
göre devletin eylemi olarak sayılacaktır (mad. 7).
56
Örneğin bir kolluk görevlisi, hata ile ya da kasıtlı olarak bir yabancıyı haksız yere
öldürmüş ya da hapsetmişse, kolluk görevlisinin görevini ifa eder görüntüsünde
ve kamusal yetkiyi kullanarak bu eylemi gerçekleştirmesi, devlet eylemi olarak
kabul edilecektir. Uzun, s. 72
57
Uzun, s. 71
58
Olayda iki Meksikalı asker, bir Fransız vatandaşından zorla para almak istemiş,
ancak talepleri reddedilmiştir. Bunun üzerine Fransız vatandaşını kışlalarına gö-
türüp öldürmüşlerdir.
59
Uzun, s. 73