62 / 437
TBB Dergisi 2016 (127)
Süleyman Sırrı TERZİOĞLU
61
Yukarıda da ifade edildiği gibi idare hukukunda idarenin huku-
ka aykırı eylemlerinden doğan bir diğer sorumluluk,
kişisel kusur
dan
kaynaklanmaktadır. “Kamu görevlisinin, kamu hizmetinin yürütül-
mesinde yetkilerini kullanırken, görevini yerine getirirken; görev-
le ilgili yükümlülüklerini yerine getirmemesi; resmî sıfatını, hizmet
araç-gereçlerini kullanarak, hizmet dışı bir faaliyette bulunması; kin,
nefret, husumet gibi duygularla ya da siyasî saiklerle hareket ederek
hizmetten yararlananlara zarar vermesi
“kişisel kusur”
dur.”
51
Anayasa
Mahkemesi’ne göre de
“Kamu görevlilerinin açıkça ve kolayca hizmetten
ayrılabilen tasarruf ve hatalarının kötü niyet ve maksatla ilgiliye zarar vermek
veya kamu yararı dışında özel çıkarlar sağlamak için bilerek yani kasten ya-
pılan işlem ve eylemlerle bağışlanamayacak ölçüde ağır kusur teşkil eden açık
şekilde hukuka aykırı fiil ve muamelelerden ibaret olduğu Yargıtay ve Danış-
tay içtihat ve uygulamalarında kabul edilmektedir. Bu uygulamaya göre kamu
personeli bilerek ve isteyerek yetkisini kötüye kullanır veya mevzuatta açık ve
kesin olarak belirlenmiş bulunan görev ve yetki alanını ve sınırlarını aşar
52
yahut idarenin işlev alanı dışına çıkarsa, kişisel eylem ve kusur işlemiş ve ken-
di sorumluluğuna yol açmış sayılmaktadır.”
53
Örneğin ceza soruşturmasında
yasak sorgu yöntemleri ile sorgu yapmak, Türk Ceza Kanunu kapsamında suç
oluşturduğu gibi aynı zamanda kişisel kusurdur.
Kişisel kusur durumunda idare, kamu görevlisinin kişisel sorum-
luluğunu üstlenmemekte; kamu görevlisinin kusurlu davranışı dola-
yısıyla sorumlu olmamaktadır. Zira kamu görevlisinin kişisel kusuru
doğrudan idarenin kusurudur. İdare kendi kusuru nedeniyle aslen so-
rumludur.
54
Görüldüğü gibi kişisel kusur, özünde devlet görevlilerinin
kusurları sebebiyle kamu gücüne atfedilebilecek kusurlardır. Kişisel
kusurun varlığı durumunda da, hak ihlâline yol açan faaliyetin, kamu
gücüne atfedilebilmesinde herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır.
Kişisel kusur, aynı zamanda
yetki aşımı
(ultra vires)
ile de ilgili-
dir. Devlet adına hareket eden organ ya da görevlilerin yetkilerinin
sınırlarını aşması ve hak ihlâline yol açmaları durumunda, yine bi-
51
Akyılmaz, s. 70
52
Yetki aşımı durumu aşağıda ayrıca ele alınacaktır.
53
AYM. E.:
1974/42 ve K.: 1975/62, K.T.:
25.3.1975. R.G. 03.06.1975 tarih ve 15254
sayı
54
Akyılmaz, s. 74