dergi 127

Kadının Üreme Hakkı, Kürtaj, Çocuk Düşürme ve Düşürtme Suçları

uygulamalarının katı kurallara tabi tutulduğu ülkelerin vatandaşla-

rına ait olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, mahkemenin kararları

incelendiğinde, zorunlu kısırlaştırma vakalarında veya aydınlatılmış

bilinçli rızaya dayanmayan kısırlaştırma vakalarında, mahkemenin

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin 3’üncümaddesinde yer alan “Hiç

kimse işkenceye veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya ce-

zaya tabi tutulamaz” hükmünün ihlal edildiğine karar verdiği görül-

mektedir. Diğer hallerde ise, mahkeme genel olarak Sözleşmenin 8’inci

maddesinde yer alan “Herkesin özel hayatına ve aile hayatına, saygı

gösterilmesi” ilkesinin ihlal edildiğine dair kararlar vermektedir. Ni-

hayetinde mahkeme, üreme hakkı kapsamında, tartışmalı konulara

girmekten özellikle kaçınmaktadır. Nitekim mahkeme, s

özleşmenin

2’

nci maddesinde belirtilen hayat hakkı kapsamında, anne karnındaki

ceninin kişi olarak nitelendirilmesinin doğru ve gerekli olmadığına,

hukuki manada tam bir kişilik atfedilmeksizin de ceninin yaşam hak-

kının korunabileceğine ve üye devletlerin mevzuatında buna ilişkin

hükümlerin yer aldığına karar vermiştir.

Üreme hakkı kapsamında Türkiye’de özellikle kürtaja ilişkin

olarak başta feministler olmak üzere, bazı

yazarlar arasında, “kürtaj

hakkı” yerine “ücretsiz ve güvenilir kürtaja erişim” teriminin kulla-

nılmasının daha fazla kabul göreceği yönünde tartışmalar bulunmak-

tadır.

Bu bağlamda, kadın bedenini kontrol eden mekanizmaların

farklı gruplardan kadınları farklı şekilde etkilediği, “kürtaj hakkı”

deyiminin, “kürtajı” kadınlar ile devlet arasında bir hak mücadelesin-

den çok, kadın ile cenin arasında bir hak m

ücadelesiymiş gibi yansıt-

tığı,

neticede ücretsiz kürtaj hakkının sosyal bir hak olarak devletten

talep edilmesinin kürtaj masraflarının toplum tarafından paylaşıl-

ması ve toplumsal uzlaşmanın sağlanması anlamına geleceği, kürtaj

konusunda toplumsal bir uzlaşmanın nasıl sağlanacağı konusunda

ise pek çok soru işaretinin bulunduğu belirtilerek, tartışmanın “üc-

retsiz ve güvenilir kürtaja erişim” üzerinden yürütülmesinin üreme

hakkının hayata geçirilmesinde daha olumlu sonuçlar vereceği ifade

edilmektedir.

Vo v. France, No.53924/00, 8 July 2004, (Grand Chamber).

İçten Keskin, “Kürtaj Tartışmaları ve Feminizm”,

Fe Dergi,

7 (1), 2015, s.86-95, s.89.

Keskin, s.89-94.