dergi 127

Kadının Üreme Hakkı, Kürtaj, Çocuk Düşürme ve Düşürtme Suçları

çocuk düşürtme/düşürme suçunun ele alınış biçimine ilişkin tartış-

malar ve uygulamada karşılaşılan sorunlara değinilecektir.

İSLAM HUKUKUNDA HAMİLELİK, DOĞUM KONTROLÜ

VE GEBELİĞİN SONLANDIRILMASI

I-İslam Hukukunda Hamilelik ve Doğum Kontrolü

Hamile kalma, doğum kontrolü ve kürtaj konularında Ortaçağ İs-

lam’ında ortaya çıkan hukuki ve tıbbı görüşler B.F. Musallam’ın “

Sex

and Society in Islam

”

adlı eserinde kapsamlı olarak araştırılmıştır.

Bu bağlamda, hamile kalmaya ilişkin olarak İslam dünyasında mev-

cut olan görüşlerin Yunan teorilerinin mirasçısı olduğu görülmekte-

dir. Yunan teorilerinden ve başta Aristoteles’ten esinlenen bu görüşe

göre, hamileliğin oluşumunda üstünlük erkeğin sağladığı sperme ait

olup özellikle ruh kaynağını spermden almaktadır. Erkek tohumunun

(spermin) üremedeki üstünlüğü ise sperm hücresinin hareketli olma-

sından kaynaklanmakta, kadının rahminde bulunan hareketsiz yu-

murta hareketli sperm hücresi tarafından döllenmekte, aksi takdirde

hamileliğin gerçekleşmeyeceği kabul edilmektedir. Leila Ahmed tara-

fından da belirtildiği üzere, bu konuda bizim için şaşırtıcı bulunacak

olan husus, bu görüşün Müslüman dünyasında oluşmasına Ortaçağ

Müslüman fıkıh âlimlerinin değil, tıp âlimlerinin katkıda bulunmuş

olmasıdır. Leila Ahmed, bu görüşün oluşmasına katkıda bulunanların

konuyu Aristoteles’e ve İncil’e başvurarak açıklayan

İbni

Rüşd ve

İbni

Sina gibi tıp âlimleri olduğunu fıkıh âlimlerinin bu görüşü paylaşma-

dığını belirtir.

İslam dünyasında, hamileliğin gerçekleşmesine ilişkin temel dü-

şünce bu şekilde gelişmekte iken, gebeliğin önlenmesine ilişkin tar-

tışmalar ise farklı boyutlarda şekillenmektedir. Ortaçağ âlimlerine

ve dönemin fıkıh mezheplerine bakıldığında, karşı görüşler olmasına

rağmen, fıkıh mezheplerinin başta geri çekme (

azl-coitus interruptus

)

yöntemi kullanılarak gebeliği önlemeye belli şartlarda izin verdiği,

Basim F. Musallam, Sex and society in Islam: birth control before the nineteenth

century, Cambridge University Press, London, 1983.

Leila Ahmed,

“Arap Kültürü ve Kadınların Bedenlerinin Yazılışı”, Müslüman

Toplumlarda Kadın ve Cinsellik içinde (Derl. Pınar İlkkaracan, Çev. Ebru Sal-

man), 5. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015, ss.55-74, s.62-66.