113 / 405
112
Kanuni Temsilcilerin Amme Borçlarından Sorumluluğu: Kusurlu Sorumluluk...
maddesinde öngörülen kanuni temsilcinin sorumluluğu, gerçek kişi-
nin yükümlü olduğu vergi aslı ile bunun fer’ileri ile sınırlıdır. Buna
karşılık, Vergi Usul Kanunu’nun 332. maddesi gereğince kanuni tem-
silci, vergi cezalarının muhatabıdır.
19
Diğer bir ifade ile burada asıl
amme borçlusu, kanuni temsilcinin bizzat kendisidir. Bunun doğal
sonucu olarak, vergi cezasını gerektiren fiili işleyen kanuni temsilci,
ödediği vergi cezasından ötürü temsil ettiği kişiye rücu etme hakkını
haiz değildir.
20
Burada, kanun koyucu, evrensel olarak kabul edilen
cezaların şahsiliği ilkesi ile uyumlu bir düzenleme ihdas etmiştir.
21
Tüzel kişilerde kanuni temsilci, ilgili tüzel kişiliğe ilişkin hüküm-
lerin bulunduğu kanunlar gereğince, tüzel kişiliği yönetim hakkına
ve temsil yetkisine sahip kişi veya organlardır. 4721 sayılı Türk Mede-
ni Kanunu’na göre, derneklerde yönetim kurulu, vakıflarda yönetim
organı kanuni temsilcidir.
22
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre,
kanuni temsilci, anonim şirketlerde yönetim kurulu, limitet şirkette
şirketin müdürü, adi komandit ve sermayesi paylara bölünmüş ko-
mandit şirketlerde komandite ortaklar, kolektif şirkette ortakların her
biridir.
23
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre, kooperatiflerde ka-
nuni temsilci, yönetim kuruludur. Vergi Usul Kanunu’nun 333. mad-
bildirme yükümlülüğü olması sebebiyle kanuni temsilci sıfatına sahip olmadığını
ve dolayısıyla bu kişi açısından kanuni temsilcilerin sorumluluğu hükümlerinin
işletilemeyeceğini düşünmekteyiz. Aksi görüş için bkz. Turgut Candan, (2013),
Açıklamalı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, Mali Akademi
Yayınları, 3. Bası, Ankara, s.28.
19
Aziz Taşdelen, (2010), Vergi Usul Kanunu Yönünden Vergi Kabahatleri, 1. Bası,
Turhan Kitabevi, Ankara, s. 80.
20
Nihal Saban, a.g.e., s. 97.
21
Yusuf Karakoç, (2016), Vergi Ceza Hukuku, 1. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, s.
139.
22
Bkz. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 85/1 ve 109; 5737 sayılı Vakıflar
Kanunu Madde 6.
23
Aksi kararlaştırılmadığı sürece limitet şirketlerde ortakların hepsi şirketi kanunen
temsil etme yetkisine sahiptir. Diğer bir deyişle, tüm ortaklar şirket müdürüdür
ve her biri şirketin kanuni temsilcisidir. Ancak, bu yetki ortaklardan birine ya da
bir kısmına bırakılabilir. Ayrıca, ortak olmayan kişiye de şirketi temsil etme yet-
kisi verilebilir. Bu durumda, bu ortak olmayan müdürle beraber bir ortağın daha
şirketi yönetim hakkına ve temsil yetkisini haiz olması gereklidir. Anonim şirket-
lerde, kanuni temsilci esas olarak yönetim kuruludur. Ancak, kanuni temsil yetki-
si yönetim kurulu üyelerinden birine veya birkaçına verilebilir ya da yönetim ku-
rulu dışından bir kişiye kanuni temsil yetkisi verilebilir. Bu son durumda yönetim
kurulu üyelerinden en az birinin kanuni temsilci olarak belirlenmesi zorunludur.
Nurettin Bilici, (2015), Vergi Hukuku, 36. Bası, Savaş Kitabevi, Ankara, s.45.