Dergi 129

115

TBB Dergisi 2017 (129)

Ahmet Emrah GEÇER

tulması ceza hukukunun genel prensiplerine aykırılık teşkil edecek-

tir. Dolayısıyla, vergi cezalarının muhatabı doğrudan bu teşekkülleri

idare eden gerçek kişi veya kişiler olacağı için bu cezalar bakımından

kanuni temsilcinin sorumluluğunu öngören hükümlere gidilmesine

gerek yoktur.

Vergi Usul Kanunu’nun 10. maddesinin 2. fıkrasında Türkiye’de bu-

lunmayan mükelleflerin temsilcilerine bu kanun hükümlerinin uygu-

lanacağı ifade edilmiştir. Benzer bir düzenleme, 6183 sayılı Kanun’un

mükerrer 35. maddesinin 2. fıkrasında yabancı şahıs veya kurumların

Türkiye’deki temsilcileri için öngörülmüştür. Bu kanun hükümleri ge-

reği, temsile ilişkin hukuki işlem ile temsilci taraf, kanuni temsilci gibi

temsil ettiği kişinin amme borçlarından sorumlu tutulacaktır. Burada,

taraflar arasında temsil ilişkisinin olup olmadığı Türk Borçlar Kanunu

ve Türk Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde tespit edilecektir.

3. Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğunu Düzenleyen

Hükümlerin Kapsamı

Vergi Usul Kanunu’nun 10. maddesinde düzenlenen kanuni tem-

silcilerin sorumluluğunun kapsamı, vergi alacakları ile vergiye bağ-

lı alacaklar ve vergi cezaları ile sınırlıdır.

Diğer yandan, 6183 sayılı

Kanun’un mükerrer 35. maddesinde öngörülen sorumluluk hükmü,

aynı Kanun’un 1. ve 2. maddelerinde belirtilen tüm alacakları kapsar

niteliktedir. Bu sorumluluğun kapsamına, gümrük idareleri tarafın-

dan alınması öngörülen vergi ve resimler yanında Vergi Usul Kanunu

kapsamındaki amme alacakları da girmektedir.

Örneğin tarafların arasında akdedilen genel temsile ilişkin sözleşme, mümes-

sile kanuni temsilci sıfatı kazandırabilir. Diğer yandan, ilgili şahsın bir davada

temsil olunmak için avukat ile yaptığı vekâlet sözleşmesi, ilgili avukatı kanuni

temsilci statüsüne sokmaz. Bağımlı tacir yardımcıları, ticari temsilci, ticari vekil,

pazarlamacı ve bağımsız tacir yardımcıları simsar, acente, komisyoncu ve taşıma

işleri komisyoncusu da olayın şartlarına göre yabancı şahıs ve kurumların kanu-

ni temsilci sayılabilir. Ayrıntılı bilgi için bkz. Sabih Arkan, (2014), Ticari İşletme

Hukuku, 19. Bası, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, s. 241

vd. Bu noktada sözleşmenin başlığına değil özüne bakılarak kişinin Türkiye’de

bulunmayan yükümlünün temsilcisi olup olmadığına karar verilmelidir.

Burada vergi ifadesinden kastettiğimiz 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun kapsa-

mında olan vergi, resim ve harçlardır. (Vergi Usul Kanununun 1. ve 2. maddeleri

gereğince, bu kanun hükümleri gümrük idareleri tarafından alınanlar hariç olmak

üzere genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idareleri ve belediyele-

re ait vergi, resim ve harçlar için uygulanır.)