Dergi 129

120

Kanuni Temsilcilerin Amme Borçlarından Sorumluluğu: Kusurlu Sorumluluk...

tür kanuni kefalet müessesesi olduğu ifade edilmektedir.

Kanun met-

ni göz önüne alındığında, sorumluluğun hukuki niteliğinin kusursuz

sorumluluk olduğu ifade edilebilir. Zira, bu sorumluluğun doğması,

yalnızca amme alacağının asıl borçlunun malvarlığından tamamen

veya kısmen tahsil edilememiş olması veya tahsil edilemeyeceğinin

anlaşılması durumlarından birinin gerçekleşmesi şartına bağlanmış-

tır. Diğer bir ifade ile AATUHK’nın mükerrer 35. maddesinde yer alan

sorumluluk hükmüne başvurulması için kanuni temsilcinin amme

alacağının asıl amme borçlusundan tahsil edilememesinde kusuru-

nun olup olmadığı hususu önem arz etmemektedir.

Ancak, kamu hukuku ilişkisinin tarafı olmayan kanuni temsilci-

nin, temsil ettiği kişi, kurum veya teşekkülün amme borçlarından ötü-

rü kanun icabı kusursuz sorumlu sayılmasının hukuki olup olmadığı

konusu tartışmaya değerdir. Başlıca hukuk sistemlerinde olduğu gibi,

Türk ve İsviçre hukukunda da, kural olarak sorumluluk müessesin-

de kusur ilkesi benimsenmiştir.

Bu ilkeye göre fail kusurlu değilse

sorumluluğu söz konusu olmayacaktır. Kusursuz sorumluluk, diğer

bir deyişle objektif sorumluluk, kanunda adalet ve hakkaniyetin ge-

reği olan durumlar için istisnai olarak düzenlenmiştir. Kusursuz so-

rumluluğu öngören hükümlere dair ilginç bir ortak özellik: Kanun

koyucunun istisnai olarak kusursuz sorumluluk yüklediği tüm kişi-

ler, sorumluluğun doğumuna kaynaklık eden faaliyetin bizzat sahibi

ya da yararlanıcısıdırlar.

Diğer taraftan, kanuni temsilci, teşekkü-

lün ya da faaliyetin sahibi olmadığı gibi bunlardan doğrudan doğru-

ya yararlanan sıfatını da haiz değildir. Bir başka önemli nokta, Türk

Borçlar Kanununa bakıldığında, kusursuz sorumluluğun öngörüldü-

ğü durumlarda, kişinin kusursuz sorumlu olup olmadığına yapılan

yargılama sonucunda ulaşılmaktadır. Diğer bir ifade ile burada ku-

sursuz sorumlu olduğu iddia edilen kişi, savunma hakkını haizdir.

Kamu Borçlarından Sorumluluğu, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Armağa-

nı, Beta, İstanbul, s. 793 Aksi görüş için bkz. İrfan Barlass, a.g.e., s. 62-63.

Bu görüşe göre, kanuni temsilci kusuru olmaksızın ilgili amme borçlarından so-

rumludur. Diğer bir ifade ile kanuni temsilcinin şahsının dışında gelişen ve müda-

hale etme şansı olmayan olağanüstü ekonomik kriz, doğal afet vb. gibi olağanüs-

tü durumlarda da sorumluluğu söz konusudur. Turgut Candan, (2006), Kanuni

Temsilcilerin Vergi ve Diğer Kamu Alacaklarından Sorumluluğu, 3. Bası, Maliye

ve Hukuk Yayınları, Ankara, s. 8.

Safa Reisoğlu, a.g.e., s.179.

İrfan Barlass, a.g.e., s. 63