122 / 405
121
TBB Dergisi 2017 (129)
Ahmet Emrah GEÇER
Bu da kişi lehine hukuki güvence tesis etmektedir. Ayrıca, kişi, Türk
Borçlar Kanunu’nda öngörülen bazı kusursuz sorumluluk hallerinde,
özen yükümlülüğünü yerine getirdiğini ispatlayarak sorumluluktan
kurtulma imkânına sahip olmaktadır.
50
Ancak, 6183 sayılı Kanun’un
mükerrer 35. maddesinde yer alan kanuni temsilcinin sorumluluğu
müessesesine bakıldığında bu gibi durumların olmadığı gözlemlen-
mektedir.
Anayasa Mahkemesi, 6183 sayılı Kanun’un mükerrer 35. maddesi-
nin
“amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda kanuni tem-
silci veya teşekkülü idare edenlerin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar,
amme alacağının ödenmesinden müteselsil sorumlu tutulurlar.”
metnini içe-
ren beşinci fıkrasını, Anayasanın 2. maddesine aykırılığı gerekçesiyle
iptal etmiştir.
51
Mahkeme, bu madde hükmünün iptal gerekçesinde
“Ancak amme alacağının doğduğu veya ödenmesi gerektiği zamanlarda kanu-
ni temsilcilerin farklı kişiler olabileceği gerçeği göz önüne alındığında, kural ile
getirilen düzenleme vergi ve diğer mali ödev ve sorumluluklarını zamanında
ve eksiksiz olarak yerine getiren kanuni temsilcilerin, sonradan kendilerinin
görevde olmadığı ve müdahale şanslarının bulunmadığı bir dönemde gerçekle-
şen bir eylemden müteselsilen sorumlu tutulmaları sonucunu doğurmaktadır.
Adalet ve hakkaniyet ilkeleri karşısında, bireyin bu şekilde belirsiz ve güvence-
siz bir biçimde kendi kusurundan kaynaklanmayan bir nedenle, başkalarının
eylem veya ihmali sonucu oluşacak sorumluluğa ortak olması adalet ve hak-
kaniyetle bağdaşmaz. Dolayısıyla, itiraz konusu kural hukuk devleti ilkesine
aykırıdır.”
ifadesini kullanmıştır. Anayasa Mahkemesi, burada, kanuni
temsilcinin kendi kusurundan kaynaklanmayan bir nedenle, görev
süresi bittikten sonra başkalarının kasıt veya ihmali sonucu doğacak
sorumluluğa ortak olmasını hukuka uygun bulmamış ve söz konu-
su düzenlemeyi iptal etmiştir. Anayasa Mahkemesinin bu kararından
sonra, Danıştay isabetli şekilde kanuni temsilcinin görevde olmadığı
zamanda işlenen fiillerden sorumluluğunun olmadığı yönünde karar-
lar vermeye başlamıştır.
52
Ancak, 6183 sayılı Kanun’un mükerrer 35. maddesinin halen yü-
rürlükte olan 1. fıkrasının lafzı nazara alındığında, kanuni temsilcinin
50
Safa Reisoğlu, a.g.e., s.186-189.
51
Anayasa Mahkemesi 2014/144E. 2015/29K. 19.3.2015 RG: 3.4.2015-29315.
52
Danıştay 13.D. 2013/2821E. 2015/2877K. 3.9. 2015; Danıştay 13.D. 2014/208E.
2015/2873K. 3.9.2015.