123 / 405
122
Kanuni Temsilcilerin Amme Borçlarından Sorumluluğu: Kusurlu Sorumluluk...
görevde olduğu süre içerisinde temsil ettiği kişi veya kurumlardan ta-
mamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği an-
laşılan amme borçlarından ötürü kusursuz sorumluluğunun devam
ettiği kabul edilebilir. Bu konuya ilişkin olarak ilk olarak ifade etmek
isteriz ki, yukarıda da açıkladığımız gibi AATUHK’nın mükerrer 35.
maddesinde öngörülen kanuni temsilcilerin sorumluluğu müessese-
sinin getiriliş nedeni, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun kapsamı dı-
şında kalan amme alacaklarının tahsilinin garanti altına alınmasını
sağlamaktı. Bu sebeple, AATUHK’nın mükerrer 35. maddesinin, ka-
nuni temsilcinin sorumluluğunu kusur esasına dayandıran VUK’un
10. maddesi ile tam paralellik arz etmesi gerekirdi. Ancak paralel bir
düzenleme yapılmamıştır ve bunun sonucunda uygulamada ve dokt-
rinde baskın olarak bu hükümdeki kanuni temsilcilerin sorumluluğu-
nun kusursuz sorumluluk esasına dayandığı belirtilmiştir.
Kamu hizmetlerinin sürdürülmesinde sarf edilen kaynaklardan
en büyüğü olan amme alacaklarının kişilere tanınan temel hak ve
özgürlüklerin kullanılmasını olanaklı kıldığı tartışmasızdır.
53
Bu se-
beple, amme alacaklarının tahsilinin garanti altına alınmasında üstün
kamu yararının olduğu kabul edilmektedir.
54
Bu üstün kamu yararı-
nın korunması amacıyla asıl amme borçlusu olan kişilerin haricinde
onlarla hukuki ya da ekonomik ilişki içerisinde olan başka kişilerin
sorumluluğuna ilişkin hükümler öngörülebilir. Ancak, kişilerin mül-
kiyet hakkına müdahale edebilme kudretine sahip bu gibi hükümle-
rin, hukuk devleti ilkesi
55
(
the principle of the rule of law
) çerçevesinde
oluşturulması gerekmektedir. Bu bağlamda, asıl amme borçlusunun
faaliyetinden doğrudan doğruya yararlanmayan ve devlet ile kişi ara-
sında doğan kamu hukuku ilişkisinde üçüncü kişi statüsünde olan
kanuni temsilcinin kusursuz sorumluluğuna gidilmesi, adalet ve hak-
kaniyet ile uyuşmadığından hukuk devleti ilkesine aykırı olduğunu
düşünmekteyiz.
53
Anayasa Mahkemesi 6/42 7.11.1989 R.G. Tarihi 6.4.1990 aktaran Billur Yaltı,
(2006), Vergi Yükümlüsünün Hakları, 1. Bası, Beta, İstanbul, s.1-2.
54
Sıddık Sami Onar, (1966), İdare Hukukunun Umumi Esasları, Cilt:3, 3. Bası, İ. Ak-
gün Yayınları, s.1647-1648.
55
Ayrıntılı bilgi için bkz. Yılmaz Aliefendioğlu, (2001), Hukuk-Hukukun Üstün-
lüğü-Hukuk Devleti,
Ankara Barosu Dergisi
, Sayı 2, s. 29-68; Ramazan Çağlayan,
(1998), Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hukuk Devleti İlkesi,
A.Ü. Erzincan Hu-
kuk Fakültesi Dergisi,
Cilt:2, Sayı:1, s.41-54.