143 / 405
142
Medeni Usul Hukukunda Hâkimin Verdiği Kesin Süre
mamlanarak adil yargılanma hakkının teminine katkı sağlanır.
39
Ara
karar ile tarafa kesin süre veren hâkim, sürenin miktarını gereğinden
fazla belirlemeyerek, taraf usul işlemlerinin süreye bağlanması amaç-
larının gerçekleşmesine ve adil yargılanma hakkının tesisine katkı
sağlar.
Hâkim kesin sürenin miktarını belirlerken gereğinden az olma-
masına da dikkat etmelidir. Kesin süre içinde yapılması gereken iş-
lemi, süresinde yapmayan tarafın o işlemi yapma hakkının ortadan
kalkacağı düşünülürse (HMK m. 94/3); hâkimin belirleyeceği kesin
sürenin miktarı o işlemin yapılabilmesi için yeterli olmalıdır. Aksi
halde taraf, kendisinden yapması beklenen işlemi yapmak istese bile
sürenin yeterli olmaması nedeniyle hak kaybına uğrayabilir. Nitekim
hâkim kesin süre verirken, kesin sürenin amaçlarından hareket etme-
li, kesin süreyi davayı ret etmek için bir araç olarak görmemelidir.
40
Hâkim kesin sürenin miktarını belirlerken takdir yetkisine ha-
izdir.
41
Genel olarak kanun koyucu somut olay adaletini sağlamak
amacıyla hâkime takdir yetkisi tanımaktadır.
42
Hâkim takdir yetkisini
kullanarak kesin sürenin miktarını belirlerken, her somut olayın özel-
liğini, tarafların durumunu, yargılamanın amacını, objektif hukuk
kurallarını ve özellikle medeni usul hukukuna hâkim olan ilkeleri
dikkate almalıdır.
43
Hâkim, bir taraftan kendisine kesin süre verilen
11.04.2012, E. 2010/5215, K. 2012/12366
(www.legalbank.net).
39
AYM, 15.04.2014, Başvuru Numarası: 2013/4785, RG, 12.06.2014, S. 29028, § 40.
40
HGK, 30.01.2013, E. 2012/19671, K. 2013/151
(www.legalbank.net); 14. HD,
21.03.2008, E. 2008/954, K. 2008/3680
(www.legalbank.net); 1. HD, 24.03.2010, E.
2010/2541, K. 2010/3276
(www.legalbank.net); HGK, 10.10.2001, 14-940/709 (Yıl-
maz, Şerh, s. 703-704); 1. HD, 11.09.1996, 8913/9700 (Yılmaz, Şerh, s. 698).
41
Ejder Yılmaz, “Hukuk Davasında Hâkimin Verdiği Kesin Mehilin Hakkı Kısıtla-
ması”,
Ankara Barosu Dergisi
, S. 1, Ankara 1987, s. 48; Yılmaz, Süreler, s. 3174.
42
Seyfullah Edis, “Hukukun Uygulanmasında Yargıca Tanınmış Takdir Yetkisi,
An-
kara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
, C. 30, S. 1-4, s. 169; Zahit İmre, “Türk Me-
deni Kanununa Göre Hâkimin İktisadi Meseleler Karşısındaki Durumu”, Prof. Dr.
Kemal Fikret Arık’a Armağan, Ankara 1973, s. 168; Selahattin Sulhi Tekinay, Me-
deni Hukuka Giriş Dersleri, İstanbul 1978, s. 76; M. Kemal Oğuzman/Nami Bar-
las, Medeni Hukuk (Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar), Vedat Kitapçılık, İstanbul
2011, s. 91; Mustafa Dural/Suat Sarı, Türk Özel Hukuku, C. 1- Temel Kavramlar
ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 8. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2013 s.
133.
43
Yılmaz, Süreler, s. 3174. Hâkimin kesin sürenin uzunluğunu tespit ederken somut
olaya uygun hareket etmesi gerektiğine ilişkin bkz. 16. HD, 17.06.1999, 2340/2369
(Yılmaz, Şerh, s. 703).