Dergi 129

203

TBB Dergisi 2017 (129)

Şafak PARLAK BÖRÜ

ken; götürü tazminat alacaklısının yerine getirmesi gereken herhangi

bir borcu bulunmamaktadır. Götürü tazminat anlaşması bakımın-

dan tazminat alacaklısı olan tarafın asıl borç ilişkisi nedeniyle yerine

getirmek zorunda olduğu asli edim yükümlülüğü, götürü tazminat

ediminin karşılığını oluşturmaz; çünkü tazminat edimi asıl borç ihlal

edildiğinde alacaklının uğramış olduğu zararın giderilmesine hizmet

eder.

2. Kendine Özgü (Sui Generis) Nitelikte Olması

Bazı hallerde, sözleşmeler tamamen yahut kısmen kanunda öngö-

rülen sözleşme tiplerinin hiçbirinde bulunmayan unsurlardan meyda-

na gelirler. Bu nitelikteki sözleşmeler ‘kendine özgü yapısı olan söz-

leşmeler’ ya da ‘sui generis sözleşmeler’ olarak adlandırılır.

Kendine

özgü yapısı olan sözleşmelerde taraflar tamamen yahut kısmen kanu-

nun öngördüğü sözleşme tiplerinin hiçbirinde bulunmayan unsurları

yeni bir sözleşme yapmak amacıyla bir araya getirirler.

Götürü tazminat anlaşması, asıl sözleşmeden doğan borç ilişkisi-

nin içerdiği yükümlülüklerin borçlu tarafından ihlali halinde, alacak-

lının malvarlığında meydana gelen eksilmenin giderilmesine yönelik

olarak, borçlu tarafından ödenecek tazminatın taraflarca önceden be-

lirlendiği, asıl sözleşmeye bağlı bir yan anlaşma olarak tanımlanmak-

tadır.

Bu anlaşmanın unsurları, taraflar arasında geçerli bir borç iliş-

kisinin bulunması, götürü tazminat olarak kararlaştırılan bir edimin

bulunması ve asıl borcun ihlal edilmesi halinde götürü tazminat edi-

minin ödeneceği hususunda tarafların anlaşmasıdır. Götürü tazminat

anlaşmasına ilişkin bu unsurlar, tamamen yahut kısmen yasa koyucu-

nun öngörüp düzenlediği sözleşme tiplerinin hiçbirinde bulunmayan

unsurlardır. Buna göre, götürü tazminat anlaşması kendine özgü ya-

pısı olan, diğer bir deyişle sui generis nitelikte bir sözleşmedir.

Haluk Tandoğan, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C.I, 4.Bası, İstanbul 2008,

s.11; ayrıntılı bilgi için bkz. Fikret Eren,

Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 3.Bası,

Ankara 2016, s.881 vd; Fahrettin Aral/Hasan Ayrancı, Borçlar Hukuku Özel Borç

İlişkileri, 9.Bası, Ankara 2012, s.53.

Oertli, N.20; Erdem,

s.98; Kapancı,

s.656-657; Birinci Uzun,

s.90; Kocaağa,

s.49;

Köksal Kocaağa, ‘İnşaat Sözleşmesinde İşi Zamanında Teslim Etmeyen Yükle-

nicinin Ödemesi Kararlaştırılan Meblağ Cezai Şart mı Yoksa Götürü Tazminat

Mıdır?’,

Türkiye Barolar Birliği Dergisi,

S.74, 2008, s.150.

Doktrinde de ağırlıklı olarak götürü tazminat anlaşmasının sui generis nitelikte