205 / 405
204
Götürü Tazminat Kavramına Bir Bakış
3. Asıl Borca Bağlı Olması
Götürü tazminat anlaşması asıl sözleşmenin ihlali halinde ortaya
çıkan tazminat borcunu konu edindiği için, asıl sözleşme ve götürü
tazminat anlaşması arasında doğal olarak bir talilik ilişkisi mevcut-
tur.
33
Götürü tazminatın varlığı öncelikle bir asıl borcun var olmasını
gerekli kıldığından, götürü tazminat doğumu, devamı ve sona ermesi
bakımından asıl borca bağlılık gösterir. Götürü tazminatın varlığı ve
hukuki kaderi, asıl borcun varlığına ve hukuki kaderine bağlıdır. Gö-
türü tazminat anlaşması çoğunlukla olduğu üzere taraflar arasındaki
asıl sözleşmenin bir kaydı olarak yapılabileceği gibi, ayrı bir sözleşme
olarak da yapılabilir.
34
Götürü tazminatın fer’i niteliği, yani asıl borca bağlı olması -aşa-
ğıda değinileceği üzere- beraberinde birtakım hukuki sonuçlar doğu-
racaktır:
Götürü tazminat anlaşmasının şekline ilişkin olarak yasa koyucu
herhangi bir kanuni düzenlemeye yer vermiş değildir. O halde, götü-
rü tazminat anlaşması TBK m.12/I uyarınca kural olarak herhangi bir
şekle bağla değildir. Bununla birlikte götürü tazminat anlaşması asıl
sözleşmeye bağlı olduğundan, asıl sözleşmenin geçerli olarak kurula-
bilmesi için bir şekil şartı aranmakta ise, götürü tazminat anlaşması
da aynı şekle uygun yapılmadıkça geçerli olmaz. Örneğin, işçinin iş-
verenle yapacağı rekabet yasağı sözleşmesi yazılı şekle tabi olduğun-
dan (TBK m.444), rekabet yasağının ihlal edilmesi haline ilişkin olarak
akdedilen bir götürü tazminat anlaşmasının geçerliliği de yazılı ola-
rak yapılmasına bağlıdır.
Götürü tazminat doğumu, devamı ve sona ermesi bakımından
asıl borca bağlı olduğundan, götürü tazminatın geçerli olarak ortaya
çıkması ve varlığını devam ettirebilmesi için, bağlı bulunduğu asıl
borcun da geçerli olması gerekir. Eğer asıl sözleşme bir şekilde varlık
kazanamamış veya geçerlilik gereklerinden birini yerine getirememiş
olursa, götürü tazminat anlaşması da bundan etkilenir.
35
Yine asıl söz-
olduğu ifade edilmiştir; bu yönde bkz. Erdem,
s.109; Kapancı,
s.656-657; Birinci
Uzun,
s.90.
33
Erdem,
s.100’den naklen.
34
Oertli, N.42; Erdem,
s.102; Kapancı,
s.657.
35
Asıl borç geçersiz ise, kural olarak, götürü tazminat da geçersiz olmakla birlik-