207 / 405
206
Götürü Tazminat Kavramına Bir Bakış
lik hakları ve bağlı haklar devralana geçer. Devir ile devralana geçen
yan haklar arasında devredene ait tazminat alacağı da yer alır.
39
Ancak
götürü tazminat alacağı, asıl alacağın devrinden önce muaccel olmuş
ise; artık bağımsız bir varlığa sahip olduğundan bunun asıl alacağı ta-
kip etmesi zorunlu değildir. Böyle bir götürü tazminat alacağı, eğer ki
taraflarca ayrıca ve açıkça bu yönde bir kararlaştırma var ise, asıl ala-
cakla birlikte devralana geçer. Aksi takdirde, alacağın devrinden önce
muaccel olmuş bir götürü tazminat alacağı devredende kalır, yeni ala-
caklıya geçmez.
40
Borcun üstlenilmesine ilişkin olarak; asıl borcun üçüncü kişi ta-
rafından üstlenilmesi halinde, TBK m.198/I uyarınca borcun üstlenil-
mesinden önce muaccel olan götürü tazminatı ifa borcu da borcu üst-
lenen üçüncü kişiye-yeni borçluya geçer. Zira bağlı (yan) haklar kural
olarak borçlunun değişmesinden etkilenmez. Özellikle eski borçlunun
kişiliğine bağlı olmayan ve ona karşı doğmuş bulunan her türlü bağlı
(yan) hak borcu üstlenene karşı da ileri sürülebilir. Bu nedenle, eski
borçlunun bizzat getirmiş olduğu teminatlar, eski borçlu zamanında
işlemiş ve muaccel hale gelmiş olan faiz, ceza koşulu ve sözleşmenin
ihlalinden doğan tazminat talepleri ile işleyecek faizler, borcu üstle-
nen bakımından da geçerli olur.
41
Bundan dolayı, tazminat alacaklı-
sı götürü tazminatın ifasını borcu üstlenenden talep edebilir. Borcun
üstlenilmesinden sonra götürü tazminatın muaccel olması söz konusu
ise, burada götürü tazminatı ifa borcunun yeni borçluya ait olduğu
hususunda tereddüte yer yoktur.
Götürü tazminat anlaşması ile amaçlanan, asıl sözleşmedeki edim
yükümlülüğünün/yükümlülüklerinin ihlali halinde oluşacak zararın
giderilmesi olduğu için, götürü tazminat ediminin ortaya çıkması,
doğası gereği (per natura) asıl sözleşmenin ihlal edilmesi geciktirici
39
Fikret Eren, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20.Bası, Ankara 2016, s.1264.
40
Birinci Uzun,
s.92; temerrüt faizi bakımından benzer bir değerlendirme için bkz.
Eren (Genel Hükümler),
s.1264.
41
Eren (Genel Hükümler),
s.1275. Oğuzman/Öz de, borcun dış üstlenilmesinden
önce işlemiş faiz ödeme borcunun veya muaccel olmuş sözleşme cezası (ceza koşu-
lu) ödeme borcuna ilişkin olarak benzer bir değerlendirme ile, bu borçların -dış
üstlenme sözleşmesinden aksi anlaşılmadıkça-, asıl borçla birlikte yeni borçluya
geçtiğinin kabul edilmesi gerektiğini ifade etmektedir (Kemal Oğuzman/Turgut
Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C.2, 12.Bası, İstanbul 2016, s.610-611).