212 / 405
211
TBB Dergisi 2017 (129)
Şafak PARLAK BÖRÜ
kapsamlı bir şekilde düzenleyebilecekleri gibi, bunun yerine sınırlı bir
ispat imkanı da kararlaştırmış olabilirler.
58
Götürü tazminat miktarının aksini ispat etme imkanının bulunup
bulunmadığı veya bu imkanın kapsamı, ancak somut götürü tazminat
anlaşmasının yorumlanmasıyla anlaşılabilir.
59
Götürü tazminat anlaşmasının gündeme gelmesi durumunda,
sözleşmenin ihlal edilmesi sonucunda meydana gelen zararın götürü
tazminat miktarı kadar olduğu bir karine olarak kabul edilir. Anlaş-
manın götürü tazminat miktarının aksini ispat etme imkanı verdiği
hallerde, bu imkanın verildiği taraf, gerçek zararın götürü tazminat
miktarından farklı olduğunu ispat etmek durumundadır.
60
1. Nispi (Aksi İspat Edilebilen) Götürü Tazminat
Taraflar arasında nispi götürü tazminat anlaşması akdedilmişse,
bu anlaşma çerçevesinde belirtilen götürü edim değeri sınırlayıcı de-
ğildir. Buna göre, zarar daha fazla şekilde ortaya çıkmışsa alacaklı, za-
rar daha az olduğunda borçlu gerekli ispat faaliyetini gerçekleştirmek
suretiyle, götürü tazminat edim değerinde değişiklik yapılmasının
yolunu açabilirler.
61
Bir başka deyişle, götürü tazminat anlaşması ile
belirlenen miktar ancak tazminat alacaklısı veya borçlusu, sözleşme-
nin ihlal edilmesiyle meydana gelen gerçek zararın götürü tazminat
miktarından (daha fazla ya da daha az) farklı olduğunu ispat edemez
ise ödenir.
62
Böylelikle tarafların sözleşmesel bir karine oluşturdukla-
rını ifade etmek mümkündür.
63
58
Oertli, N.47; Birinci Uzun,
s.111.
59
Oertli, N.46. Güven teorisi çerçevesinde (TBK m.19/II) tarafların iradesinden
nasıl bir anlaşma yaptıkları anlaşılamıyorsa, ortada bir nispi götürü tazminat
anlaşmasının bulunduğu kabul edilmelidir. Böyle bir değerlendirme daha adil
bir çözüme ulaşılmasını sağlayacaktır. Zira mutlak ve bazı durumlarda kısmen
nispi götürü tazminat anlaşmaları -üst limit öngören- bir sorumsuzluk kaydı ni-
teliği gösterecektir. Yasa koyucunun belirlediği olağan sorumluluk rejiminden bu
yönde sapılması için, bu durumun taraf iradelerinden net şekilde anlaşılabilir ol-
ması gerekir (Kapancı,
s.667).
60
Oertli, N.50-51; Benjamin,
s.604; Birinci Uzun,
s.112.
61
Kapancı,
s.669’dan naklen.
62
Oertli, N.53.
63
Kapancı,
s.669; Birinci Uzun,
s.112; ayrıca bkz. Oertli, N.51.