Dergi 129

215

TBB Dergisi 2017 (129)

Şafak PARLAK BÖRÜ

ile ceza koşulunun işlevi birbiriyle örtüşmemektedir. Götürü tazminat

zararın giderilmesine yönelik iken; ceza koşulunda ifaya zorlama, ifa

etmeme halinde sözleşmeyi ihlal eden borçluyu cezalandırma işlevi

baskındır. Burada belirleyici olan, tarafların ‘zararı gidermeye/tazmin

etmeye yönelik’ bir götürü edim kararlaştırmış olmalarıdır, ki bu tür

anlaşmalara da sıkça rastlanmaktadır.

b. Azami Götürü Tazminat

Azami götürü tazminat anlaşması, sözleşmenin ihlal edilmesiy-

le ortaya çıkan zararın giderilmesine yönelik olarak, tazminat borç-

lusunun yükümlendiği götürü miktarı yukarı doğru sınırlar nitelikte

bir anlaşmadır. Sözleşmenin ihlal edilmesiyle, zarar götürü tazminat

miktarından daha fazla olarak ortaya çıkmış olsa bile, tazminat ala-

caklısı borçludan ancak anlaşma ile belirlenmiş miktarın ödenmesi-

ni talep edebilir. Tazminat borçlusu ise sözleşmenin ihlali sonucunda

ortaya çıkan zararın götürü tazminat miktarından daha az olduğunu

ispat etmesi durumunda, üst sınırın altında kalan bu miktarı ödeyerek

tazminat borcunu ifa edebilir.

Bu anlaşmanın söz konusu olduğu hallerde alacaklının yükü gö-

türü tazminat miktarı oranında zararın varlığını ispat etme riskini

taşımaması yönünden hafifletilmiş olur. Zira sözleşmenin ihlal edil-

mesiyle zarara uğrayan tazminat alacaklısının zararın varlığını ve

miktarını ispat edememe riskini götürü tazminat anlaşması ile be-

lirlenen miktara kadar tazminat borçlusu taşır. Zira borçlu tazminat

alacaklısının aslında herhangi bir zarara uğramadığını veya zararın

götürü tazminat anlaşmasında belirtilen miktardan daha az olduğu-

nu ispat edemediği takdirde, götürü tazminat anlaşması ile belirlenen

miktarı ödemek zorunda kalır.

Azami götürü tazminat anlaşması aynı şekilde borçluya da birta-

kım avantajlar sağlayabilir. Bu tür bir anlaşma borçlu yönünden özel-

likle gerçekleşen fiili zararın önceden kararlaştırılan götürü tazminat

değerini aştığı hallerde kazançlı olur; zira bu halde en fazla kararlaş-

tırılan götürü tazminat miktarını ödeyecektir. Meydana gelen zararın

Oertli, N.67.

Oertli, N.57; Birinci Uzun,

s.117.