Dergi 129

213

TBB Dergisi 2017 (129)

Şafak PARLAK BÖRÜ

Alman hukuk doktrininde nispi götürü tazminat anlaşmasının

gerçek anlamda götürü tazminat anlaşması niteliğinde olmadığı, daha

ziyade zararın varlığı ve kapsamına dair ispat yükü dağılımına ilişkin

bir anlaşma olduğu ileri sürülmektedir.

Ancak taraflara götürü taz-

minat değerinin aksini ispat etme imkanının tanınmış olduğu bu tür

anlaşmalarda dahi yine sözleşmenin ihlali halinde alacaklının mal-

varlığında meydana gelen eksilmenin giderilmesine yönelik olarak

borçlu tarafından ödenecek tazminat miktarı taraflarca baştan belir-

lenmiştir; bu anlamda, tazminat borçlusunun borcu yine götürü bir

borçtur. Bu anlaşmaların akdedilmesindeki amaç münhasıran ispat

yükü dağılımını belirlemek ve ispat faaliyetini kolaylaştırmak değil,

ayrıca sözleşmenin ihlal edilmesi sonucu ortaya çıkan zararın götürü

tazminat değerinden farklı olması halinde, tarafların işini kolaylaştır-

maktır.

2. Kısmen Nispi (Asgari/Azami) Götürü Tazminat

Kısmen nispi götürü tazminat anlaşmasında taraflardan yalnızca

birinin (tazminat alacaklısı ya da tazminat borçlusunun) götürü taz-

minat değerinin aksini ispat etme imkanı söz konusudur. Bu anlaşma-

da götürü tazminatın alt veya üst sınırı belirlenmiştir. Sözleşmenin

ihlal edilmesiyle meydana gelen zararın giderilmesine yönelik olarak,

tazminat borçlusunun ödemek zorunda olduğu tazminatın alt sınırı-

nın belirlendiği götürü tazminat anlaşmaları ‘asgari götürü tazminat

anlaşması’ (die Mindestschadenersatzpauschale), tazminat alacaklısı-

nın talep edebileceği tazminatın üst sınırının belirlendiği götürü taz-

minat anlaşmaları ise ‘azami götürü tazminat anlaşması’ olarak ad-

landırılmaktadır.

lar, işlerin ilerleyişini kolaylaştırmak amacıyla yapılan düzenlemelerdir (Kapancı,

s.669-670, dpn.71).

Bkz. Walter Lindacher,

Phänomenologie der Vertragsstrafe’, (Vertragsstrafe,

Schadenersatzpauschalierung und schlichter Schadensbeweisvertrag), Frankfurt

am Main 1972, s.153 vd; Oertli, N.55. Türk hukukunda da nispi götürü tazminat

anlaşmalarının esasen ispat yükünü belirlemeye yönelik anlaşmalar olduğunu

vurgulayan görüşler ileri sürülmüştür, bkz. Kapancı,

s.670; Erdem,

s.109.

Oertli, N.55; Fischer,

s.168 vd; Birinci Uzun,

s.114.