245 / 405
244
Kira Tespit Davası ve Esasları
yutlarda kötüleşme olması ve toptan eşya fiyatları endeksindeki yıllık
artışların %100’ü aşan düzeylerde gerçekleşmesi üzerine, Yargıtay gö-
rüş değiştirerek kira bedellerine yapılan zamları %65 ile sınırlamıştır.
61
Son olarak 16.02.2000 tarihinde 4531 sayılı Kanun ile 6570 sayı-
lı GKHK’ye eklenen geçici 7. maddeyle 2000 ve 2001 yılları için kira
bedeli tespiti esası saptanmıştır. İki yıl süreyle uygulanacak olan bu
hükmün bir kısmı AYM tarafından iptal edilmiş
62
ve 4531 sayılı Kanun
2001 yılı sonunda yürürlükten kalkmıştır. Böylece kira bedelinde artı-
rımın esasları yine Yargıtay kararları ile belirlenmiştir.
B. Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Bedelinin
Belirlenmesindeki Esaslar
TBK m. 344’te kira bedelinin belirlenmesine ilişkin esaslar düzen-
lenmiştir. Kira bedeli, taraflar arasında artış oranının belirlenip be-
lirlenmemiş olması,
63
kira bedelinin yabancı para olarak belirlenmiş
olması ve beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira
sözleşmeleri bakımından farklı esaslara göre tespit edilmektedir.
1. Taraflar Arasında Anlaşma Olması
TBK m. 344/I’e göre,
“Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygu-
lanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında üretici fiyat
endeksindeki artış oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir.”
Bu hüküm taraf-
ların kira bedelindeki artış oranını belirlemesine saptanan sınır dahi-
linde cevaz vermektedir. Taraflar arasındaki artış oranını belirleyen
anlaşmalar yalnızca sözleşmenin ilk uzama yılı değil, kira ilişkisi de-
vam ettiği sürece uygulama alanı bulacaktır.
64
3.HD,T. 25.05.1993, E. 1992/17491, K. 1993/9988; Yargıtay HGK, T. 24.11.1993,
E. 1993/3-524, K. 1993/738, Kazancı İçtihat Bankası,
www.kazanci.com(erişim
tarihi: 03.02.2017)
61
Zevkliler- Gökyayla, s. 233; Yargıtay
3.HD, T. 18.10.1999, E. 1999/10434, K.
1999/10684; Yargıtay
3.HD,T. 02.05.2005, E. 2005/3917, K. 2005/4838; Yargıtay
3.HD,T. 02.12.2004, E. 2004/13648, K. 2004/13383, Kazancı İçtihat Bankası, www.
kazanci.com(erişim tarihi: 03.02.2017)
62
AYM, T. 19.07.2001, E. 2001/303, K. 2001/333, (RG, T. 15.09.2001, S. 24524)
63
Sözleşmede artış oranına ilişkin hükmün bulunması ile bulunmaması arasında bu
şekilde yapay bir fark yaratmanın haklı açıklaması olmadığı yönünde bkz. Kılı-
çoğlu, s. 78.
64
İnceoğlu, s. 127.