249 / 405
248
Kira Tespit Davası ve Esasları
çerçevesinde tespit edileceğini düzenlemiştir. Düzenlemeye göre,
“kira
bedeli, bir önceki kira yılının üretici fiyat endeksindeki artış oranını geçmemek
koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkani-
yete göre”
belirlenecektir.
Taraflar kira bedelindeki artış oranını belirlemedikleri takdirde,
hakimin yapacağı belirlemenin üst sınırını yine üretici fiyat endeksi
oluşturacaktır. Fakat bu halde hakim kiralananın durumunu da göz
önünde bulundurduğundan, hakkaniyet esasları çerçevesinde üretici
fiyat endeksinin altında bir artış oranına da hükmedebilecektir.
81
TBK m. 344/II’de hakimin hakkaniyete göre kira bedelini belirle-
yeceği belirtildiğinden, üretici fiyat endeksi oranında düşüş yaşanma-
sı halinde, hakim kira bedelinin indirilmesine de hükmedebilecektir.
82
Taraflar arasında kira bedelinin belirlenmesine ilişkin düzenleme-
nin bulunmadığı belirsiz süreli ve bir yıldan uzun süreli kira sözleş-
melerinde de TBK m. 344/II’ye göre hakimin kira bedelini belirlemesi
mümkün olmalıdır.
83
Fakat taraflar kira süresi içinde kira bedelinde
artış yapılacağı konusunda hiçbir anlaşma yapmamışlarsa, TBK m.
344/II uygulanamayacaktır.
84
3. Beş Yıldan Uzun Süreli veya Beş Yıldan Sonra Yenilenen Kira
Sözleşmeleri
TBK m. 344/III’e göre, taraflarca kira bedelinin belirlenmesi hu-
susunda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın; beş yıldan
uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve
bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak
kira bedeli hakim tarafından belirlenir. Hakim, kira bedelini, üretici
fiyat endeksindeki artış oranını, kiralananın durumu ve emsal kira be-
dellerini göz önünde tutarak hakkaniyete uygun biçimde belirler. Hü-
kümde geçen, “beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen
81
Emsal kiraların ÜFE artışından daha az olması halinde bu şekilde bir karar verile-
bilecektir, Aydoğdu- Kahveci, s. 616; İnceoğlu, s. 136; Gümüş, s. 66; Yavuz- Acar-
Özen, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, s. 631.
82
İnceoğlu, s. 138.
83
İnceoğlu, s. 138; TBK m. 344/I cümle 2’nin atfının, yalnızca cümle 1’i kapsadığı,
bu nedenle bir yıldan uzun süreli sözleşmelerde TBK m. 344/II’nin uygulanama-
yacağı yönünde bkz. Gümüş, s. 68.
84
Gümüş, s. 68.