252 / 405
251
TBB Dergisi 2017 (129)
Gizem KILIÇ ÖZTÜRK
bakımdan, kira bedelinin yalnızca beş yıl aralıklarla mı belirleneceği
hususunda kuşkuya yer bırakılmamıştır. TBK m. 344/III’e göre belir-
lenmiş kira bedeli, sonraki dönemlerde tekrar TBK m. 344/I veya m.
344/II’deki esaslar çerçevesinde belirlenecektir.
4. Yabancı Para Üzerinden Kiralamalar
TBK m. 344/IV’te, kira bedelinin yabancı para olarak kararlaştırıl-
mış olması halinde, nasıl belirleneceği düzenlenmiştir. Hükme göre,
sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa, beş yıl
geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz.
93
Bu hüküm nisbi
emredici niteliktedir, tarafların kiracı aleyhine aksini kararlaştırması
mümkün değildir. Bu nedenle sözleşmede artış oranı kararlaştırılmış
bile olsa beş yıl boyunca kira bedelinde artış yapılamayacaktır.
94
Düzenlemedeki “beş yıl boyunca” ifadesi, tarafların beş yıldan
sonrası için bir artış öngörebilecekleri şeklinde anlaşılmakta ise de, bu
husus tartışmalıdır. Bir görüşe göre, artış yasağının beş yıl ile sınırlan-
dırılmasının sebebi, beşinci yıldan sonra TBK m. 344/III’e göre emsal
bedelin tespitinin istenebiliyor olmasıdır. Dolayısıyla burada belirtilen
beş yıl, kira bedelinde artış yasağının sona erdiği süre olarak anlaşıl-
mamalıdır.
95
Diğer bir görüşe göre ise, taraflar beşinci yılı bitiminden
itibaren yeni kira bedelinin ne olacağı veya ne oranda artırılacağını
kararlaştırabilirler.
96
Kira bedelinin doğrudan yabancı para şeklinde kararlaştırılma-
yıp, yabancı paraya endeksli olarak kararlaştırılması ya da kıymetli
madene endeksli olarak kararlaştırılması halinde de bu hüküm uygu-
lama alanı bulacaktır.
97
Yabancı paranın kira bedeli olarak kararlaştırıldığı sözleşmelerde,
beş yıl süresince artışın söz konusu olamayacağı yönündeki düzenle-
menin istisnasını aşırı ifa güçlüğü oluşturmaktadır. Taraflardan biri
93
Kira bedelinin indirilmesine yönelik tespit davası açılması da mümkün değildir,
Yavuz- Acar- Özen, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, s. 635.
94
İnceoğlu, s. 149; Öncü, s. 335; Gümüş, s. 68; “Kiracı yararına kira bedelinin azaltıl-
ması sonucunu doğuracak anlaşmaların yapılması mümkündür.”, Yavuz- Acar-
Özen, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), s. 322.
95
İnceoğlu, s. 153.
96
Yavuz- Acar- Özen, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), s. 322.
97
Öncü, s. 337, İnceoğlu, s. 151; Gümüş, s. 69.