Dergi 129

270

Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu Uyarınca Ticari İşletme Rehni

maddenin 1’inci fıkrasına göre; rehin hakkının tesisi ve üçüncü kişile-

re karşı hüküm ifade etmesi, rehinli alacaklılar arasında öncelik hak-

kının belirlenmesi, rehinli taşınır varlık ile alacağın devrinin tescili

amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca kurulan veya kurdurulacak

olan sicili ifade etmektedir. 31.12.2016 tarihli ve 29935 (3. Mükerrer) sa-

yılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliği’nin

5’inci maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca; rehin sözleşmelerinin tescil,

değişiklik, terkin ile rehinli taşınır varlık ile rehin hakkının devri ve

boşalan dereceye geçme hakkı taleplerinin alınması, bu taleplerin Si-

cile tescil edilmesi ile sicil kayıtlarının tutulması ve erişime açılması

ile bu Yönetmelikle verilen diğer görevlerin yerine getirilmesi amaç-

larıyla Rehinli Taşınır Sicili kurulmuştur. Buna göre, TİRK’te ticarî iş-

letme rehninin tescilinin yapılacağı makam esnaf ve sanatkârlar si-

cili veya ticaret sicili iken; Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu ve

Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliği ile yeni bir sicil kurulması öngörül-

mektedir. Rehinli Taşınır Sicili, gerek Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni

Kanunu’nun 9’uncu maddesinin 2’nci fıkrası gerekse Rehinli Taşınır

Sicili Yönetmeliği’nin 17’nci maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca alenidir.

Rehin sözleşmesinin tescili, Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliği’nin

21’inci maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca kural olarak, tarafların ta-

lebi üzerine yapılır. Bu kişiler, ilgili Yönetmelik’in 22’nci maddesinin

1’inci fıkrasında; kanuna göre rehin alacaklısı ve rehin veren sıfatına

sahip kişiler veya bunların temsil ve ilzama yetkili temsilcileri şeklin-

de belirtilmektedir.

TİRK’ten farklı şekilde, Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’nda

rehin sözleşmesinin tescil edileceği süreye ilişkin olarak herhangi bir

düzenleme bulunmamaktadır. Rehinli Taşınır Sicili Yönetmeliği’nin

18’inci maddesinin 2’nci fıkrasında ise sicil işlemlerinin gecikmeksi-

zin yapılacağı hüküm altına alınmaktadır. Ticari İşlemlerde Taşınır

Rehni Kanunu’nun 18’inci maddesinde, TİRK’in 20’nci maddesindeki

rehnine ilişkin hükümlere yapılan atıftan farklı olarak,

bu Kanun’da

Türk Medeni Kanunu’ndaki taşınmaz rehni hükümlerinin ticarî işletme rehninin

niteliğine uygun olmadığı ve kanun koyucunun hataen bu yollamayı yaptığına

ilişkin TİRK dönemindeki eleştiri için bkz. Şeref Ertaş, “Tescilli Taşınır Rehinleri”,

Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, Journal of Yaşar University, Özel Sayı, Cilt

II, 2013, s. 1172-1173.