Dergi 129

370

Güçlü Bir Hukuk Devleti için Etik, Demokratik, Laik Eğitim Sistemi ve Eğitim Hukuku

tirilen demokrasi ile güçlenmektedir. Ancak demokrasi kavramının ne

olduğu ve nasıl elde edileceği üzerine tartışmalar da, iki yüz seneden

beridir devam etmektedir.

Bunun nedeni, demokrasinin, “liberal,

temsilî, doğrudan” gibi genel terimlerle ya da “birleştirici, sosyal, koz-

mopolit” gibi daha kesin kavramlarla nitelemeksizin, derinlemesine

tartışmanın imkânsız olmasıdır.

Hukuk devleti ile barışık demokrasi, yöntemsel olarak “çoğunluk

yönetimi” esasını benimseyen, “liberal demokrasi” ya da “anayasal

demokrasi” şeklinde adlandırılmaktadır. Asıl konu çoğunluğun yet-

kilerinin sınırlı olup olmadığıdır. Başka bir deyişle egemen kesim, ço-

ğunluk adına aldığı kararlarla azınlık kesimleri, birtakım haklarından

yoksun kılabilir mi? Hukuki ve demokratik bir düzende bu, etik ve

insan haklarına uygun bir davranış mı? Cevabı verebilmek için de-

mokrasi ve hukuk devletinin ne düzeyde örtüştüğüne bakmak gerek-

mektedir.

Demokrasi ve hukuk devleti arasındaki bu örtüşme; dev-

letin keyfi iş ve işlemlerde bulunmamasını, toplum vicdanını, eşitlik,

adalet ve çoğulculuk ilkelerini korumasını,

garanti altına almaktadır.

‘Tek doğru, tek gerçek, tek ideoloji’ gibi tek tipleşmelere, baskı ve zor-

lamalara karşı durmasını ve eleştiri veya hoşgörü ortamının devamı

için önlemler almasının güvencelemektedir. Aynı zamanda bu örtüş-

me, nitelikli ve gelişmiş bir demokrasi için en önemli göstergelerden

biridir, ki bu da sivil toplumu yaratabilmek adına insanı ‘birey’ olarak

yetiştirmesi gereken bir eğitim sistemine, doğrudan bir misyon yük-

lemektedir. J.J.Rousseau der ki, ‘En güçlü, gücünü hak, boyun eğmeyi

de ödev biçimine sokmadıkça hep egemen kalacak kadar güçlü de-

ğildir.’

Dolayısıyla yetkilerden gelen gücün hukukla sınırlandırılma-

Nick Hewlett, Democracy: Liberal and Direct , Editors: Gary Browning, Abigail

Halcli and Frank Webster, Understanding Contemporary Society: Theories of the

Present, Sage Publications, London 2000, ss.165-177.

Fatih Demirci, “1982 Anayasası’nda Demokratik Devlet İlkesi: Kavramsal ve Ya-

pısal Bir Analiz Denemesi

” Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,

Ankara 2008,

C. XII, Y. 2008, ss. 1-2

Adnan Küçük, Hukuk Devleti Kavramı ve Anayasa Mahkemesi Kararlarında Hu-

kuk Devleti, Bir Hukuk Devleti Hukuki Bir Ülke Siyasi Bir İdeal, Adres Yayınları,

Ankara 2008, s.352.

Veysel Erat, “Türkiye’de Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçilmesinin Hü-

kümet Sistemi Üzerine Etkileri”,

Yönetim Bilimleri Dergisi,

Açık Dergi Sistemleri

2015, C. 13, S. 25, ss. 325-355.

Jean Jack Rousseau Toplum Sözleşmesi (çev. Vedat Günyol), İş Bankası yayınları,

İstanbul 2016, 15. Baskı, s.6.