373 / 405
372
Güçlü Bir Hukuk Devleti için Etik, Demokratik, Laik Eğitim Sistemi ve Eğitim Hukuku
‘devletin yüksek çıkarları’ deyimiyle kamufle edilirse, kamu yararı ve
nesnel çıkarlar gözetilmediği için, hukukun üstünlüğü sözde kalır.
71
Kamusal otoritelerin yetkilerinden kaynaklanan işlem ve kararlarının
sınırlandırılmasını sağlayan hukuk devleti kavramı, kamusal güçle-
rin keyfi davranmalarının önlendiği devlettir.
72
“Hukuk devleti, insan
haklarına saygı gösteren ve bu hakları koruyucu, âdil bir hukuk düze-
ni kuran ve bunu devam ettirmeye kendini zorunlu sayan, bütün faa-
liyetlerinde hukuka ve Anayasa’ ya uyan bir devlet”
73
olmalıdır. Milli
egemenlik yetkisinin hukukla sınırlanması, yargı organlarının da se-
çimle gelen iktidarın egemenliğini kısıtlayan en önemli unsurlardan
biridir. Çağdaş dünya demokrasisi; sandıktan çıkan ve siyasi sistemi
kendi algıladığı öncelikler ve ideolojiler doğrultusunda, yeniden tasar-
lamayı hedefleyen siyasi iktidarların uyguladığı politika ve aldıkları
kararlara indirgenmemelidir.
74
Tam da bu noktada ‘laiklik’ kavramını, içinde bulunduğumuz si-
yasi ve sosyal bağlamda tartışmak yerinde olacaktır. Fransızca’ dan
dilimize geçmiş olan laik sözcüğü Türkçe’ de “ din işleriyle dünya işle-
rini ayıran, dinin, devlet işlerine karışmasını istemeyen (kişi, toplum,
devlet)’ anlamına gelmektedir. Laiklik ise, din ve devlet işlerinin bir-
birinden ayrılması, devlet yönetiminin belli bir dinin esaslarına göre
yürütülmemesi, vatandaşların belli bir dine, inanca ya da yaşam tar-
zına zorlanmamasıdır. Laik devlet denildiğinde ise; her türlü dine eşit
mesafede duran, din, vicdan, ibadet özgürlüğünü güvence altına alan,
eğitim birliğini sağlayarak eğitimi laikleştiren devlet anlaşılmaktadır.
Laiklik, sekülarizm değildir. “Sekülarizm (secularism, dünyevileşme
)”, ‘dinin toplumsal hayattaki öneminin azalması ve dindarlığın zayıf-
laması’ demektir. Bu kavram daha çok sosyolojik bir kavramdır.
75
La-
iklik, laik düşünüş ve davranış, çağdaşlaşmanın, demokratikleşmenin,
71
Yılmaz Efendioğlu, “Hukuk Hukukun Üstünlüğü’, Hukuk Devleti”,
Ankara Baro-
su Dergisi,
Ankara 2001, s.29
72
Ender Ethem Atay, “İnsan Haklarının Gerçekleştirilme Şartı Olarak Hukuk Dev-
leti”,
Polis Dergisi,
2003, Sayı: 36.
http://www.egm.gov.tr/eğitim/dergi/eskisa-
yılar/ index/htm. adresinden 25.11.2016 erişim tarihinde alınmıştır.
73
AYM; E. 1963/124, K. 1963/243, KT: 11.10.1963.
74
Gürsel Özkan, “Anayasa Mahkemesine Göre Hukuk Devletinin Anlamı Ve Yargı-
nın Konumu”,
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi,
Ankara 2010 Nisan, Sayı: 1
75
Mustafa Erdoğan, Anayasal Demokrasi, Ankara 2010, Siyasal Kitapevi, 8. Baskı,
s.241.