Dergi 129

Yargılanan Vicdanî Ret Hakkı

icra edenler üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak-

lardır. Eger aynı fiiller savas durumunda islenirse on yıla kadar hapis

cezası verilecektir.

3 – Uluslararası Hukukta Tanınmış Vicdanî Ret Hakkının İç

Hukuka Etkisi

Çalısmanın esas inceleme konusunu vicdanî ret nedeniyle söz ko-

nusu olan ceza yargılamaları teskil etse de görülmektedir ki Birlesmis

Milletler, Avrupa Konseyi ve Avrupa BirligI vicdanî reddi bir insan

hakkı olarak tanımıs ve demokratik kabul edilen ülkelerde de bu hak

yaygın bir sekilde uygulama alanı bulmustur. Türkiye’deki iç huku-

kun sekillenmesinde en fazla etkiye sahip olan Avrupa Konseyi, 1960’lı

yılların sonlarından itibaren vicdanî reddi bir hak olarak kabul edip

taraf ülkelerin iç hukuklarında buna yönelik düzenlemeler getirmele-

ri gerektigi hususunda çeşitli Tavsiye Kararları vermistir. Tavsiye Ka-

rarlarına paralel olarak bu Kararları gelistiren yorumlarla AIHM de

vicdanî ret hakkını incelemis ve bu konuda emsal nitelikte olan “Ba-

yatyan v Ermenistan Davası” ile vicdanî reddi AIHS’nin düsünce, din

ve vicdan özgürlügünü güvence altına alan dokuzuncu maddesi çer-

çevesinde degerlendirmistir. Bu Karar dogrudan Türkiye’yi ilgilendir-

mekle birlikte, Mahkeme’nin Türkiye aleyhine vermis oldugu “Erçep v

Türkiye Davası

” ile de Türkiye’nin vicdanî reddi temel bir hak olarak

tanımasına dair gereklilik pekiştirilmiştir. Türkiye’nin verilen karar-

lara uygun olarak iç hukukunda gerekli degisiklik ve düzenlemeleri

yapma zorunlulugu Anayasa’dan ve taraf oldugu Avrupa Insan Hak-

ları Sözlesmesi’nden kaynaklanmaktadır. Buna göre, Anayasa’nın dok-

sanıncı maddesinin besinci fıkrası “Usulüne göre yürürlüge konulmus

Milletlerarası andlasmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında

Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne basvurulamaz.

Usulüne göre yürürlüge konulmus temel hak ve özgürlüklere iliskin

milletlerarası andlasmalarla kanunların aynı konuda farklı hüküm-

ler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyusmazlıklarda milletlerarası

andlasma hükümleri esas alınır.” seklindeki hükmü önem taşımak-

tadır. Anayasa hükmünden anlasıldıgı üzere AIHM’nin vicdanî red-

Erçep/Türkiye, Basvuru No. 43965 / 04, 22.11.2011.