Dergi 129

Yargılanan Vicdanî Ret Hakkı

olarak kabul edilmesi gerektigi belirtilmistir. Eskisehir Askerî Mahke-

mesi, 29 Mart 2010 tarihli “Bayatyan v Ermenistan” içtihadı öncesinde

vermis oldugu ve sanık Enver Aydemir’in mahkûmiyetiyle neticele-

nen kararında

, AIHS m. 9/2’den yola çıkarak su yorumu yapmıstır:

(...) Sözlesme’nin dokuzuncu maddesinin 1’inci bendinde her sahsa

düsünme, vicdan ve din hürriyeti tanındıktan sonra maddenin 2’nci

bendinde bu hakların demokratik toplumlarda kamu güvenligi, kamu

düzeni ve baskalarının hak ve hürriyetlerinin korunması için zorunlu

olan tedbirler ile kanunla sınırlandırılabilecegi kabul edilmistir. (...) Her

devletin ülke savunması için gerekli tedbirleri almasının kamu düzeni

ve kamu güvenligi ve baskalarının hak ve hürriyetlerinin korunması

için zorunlu bir tedbir olduguna kusku yoktur. (...) silâhlı çatısmaların

devam ettigi bir cografyada bulunan Türkiye Cumhuriyeti’nin de ülke

savunması için gerekli tedbirleri alması en basta gelen görevi olmak-

tadır. (...) devletin ve toplumun ihtiyaç ve gerçeklerini dikkate alarak

Türk Cumhuriyeti vatandası her erkegin zorunlu asker olacagı esasını

benimsemistir.” Aynı kararda, “ (...) (Anayasa) 24’üncü maddede herke-

se din ve vicdan özgürlügü tanınırken, 72’nci maddede vatan hizme-

tinin her Türk’ün hakkı ve ödevi oldugu, 10’uncu maddede herkesin

kanun önünde esit oldugu, hiçbir kimseye, aileye, zümreye veya sınıfa

imtiyaz tanınamayacagı, 12/2 maddesinde temel hak ve hürriyetleri-

nin kisinin topluma ve diger kisilere karsı ödev ve sorumluluklarını

da ihtiva edecegi belirtilmistir. Bu maddeler birlikte ele alındıgında

maddelerin kendi içinde uyumlu oldugu, (...) Avrupa Insan Hakları

Mahkemesi’nin kararlarıyla çelismedigi görülmektedir.” ifadeleriyle

vicdanî reddi kavramsal olarak kullanmaktan kaçınmakla birlikte,

vicdanî itirazın toplumsal gerekliliklerle örtüsmemesi nedeniyle temel

hak olarak kabul edilemeyeceği Anayasa hükümleri dayanak göste-

rilerek gerekçelendirilmistir. Mahkeme vermis oldugu kararın özel-

likle AIHS’nin dokuzuncu maddesine ve AIHM kararlarına uygun

oldugunu da belirtmistir. Bu noktada Mahkeme’nin AİHS hükümle-

rini ve AİHM içtihatlarını göz önünde bulundurarak tartışması önem

arz edecektir. Ne var ki, dava Askerî Yargıtay 2’nci Dairesinin 8 Subat

Hava Kuvvetleri Komutanlıgı 1’inci Hava Kuvveti Komutanlıgı Eskisehir Askeri

Mahkemesi, 29.03.2010, E. 2010/580, K. 2010/155.