dergi 132

153

TBB Dergisi 2017 (132)

Alihan AYDIN

ödemeden men kararı senedi elinde bulunduran yönünden hiçbir etki

doğurmamakta, ancak bankanın ödeme yapmasını engellemekte ise

bu ödeme engellenmesi sonucunda kimin, hangi hukuki menfaati ko-

runmuş olmaktadır? Aslında bu son soru salt sorunun içeriği ile bir

gerçeği de tüm çıplaklığıyla ortaya koymaktadır: Yargıtay bir taraf-

tan ödeme yasağı kararının hamili “yargılamanın tarafı olmadığı” için

bağlamayacağını ileri sürerken aynı kararın yargılamanın yine tarafı

olmayan muhatap bankayı ise bağladığını kabul etmekle kendi içinde

bile çelişmektedir. Gerçekten, ödeme yasağı talebinin değerlendirile-

ceği yargılamada muhatap banka ile iyi niyetli çek hâmilinin huku-

ki durumu aynıdır; muhatap banka da, tıpkı çek hamili bakımından

olduğu gibi, anılan yargılamanın tarafı değildir. Hatta sadece ödeme

yasağı talebinin değerlendirildiği yargılamada değil, çekin kimin elin-

de bulunduğunun bilindiği (iade davası) ve kimin elinde olduğunun

bilinmediği (iptal davası) olasılığa göre yapılacak yargılamaların hiç-

birinde muhatap banka taraf değildir. Hâlbuki Çek Kanunu m. 3 ge-

reğince muhatap banka karşılığı bulunan çeki ödemekle yükümlüdür.

İşte muhatap bankanın “tarafı olmadığı” bir yargılamada verilen “ön-

leyici önlem” mahiyetindeki “ödemeden men kararı” (TK m. 757) ne-

deniyle çeki süresi içinde kendisine ibraz edene ödeme yapmamasının

yegâne nedeni mahkemece verilen kararın kendisi hakkında bağlayıcı

olmasından başka bir şey değildir.

Görüldüğü üzere Yargıtay’ın çekin iptaline ilişkin yargılamada

verilen ödemeden men kararının bu yargılamaya taraf olmayan kişiyi

bağlamayacağı yönündeki gerekçesinin incelenen sorunun çözümün-

de hiçbir yasal temeli ve kıymeti yoktur; aksine TK m. 757 tam da böy-

le olmadığını düzenlemektedir.

Yargıtay’ın aslında burada çeke ilişkin ödemeden men kararı

verilmesinin hamilin başvuru hakkının doğmasına neden olabileceği-

ni ifade etmek istediği şeklinde bir yorumla anılan içtihadın hukuksal

bir temele oturtulması da gene mümkün değildir.

TK m. 808 uyarınca hamil, süresinde ibraz edilmiş bir çekin öden-

memesi ve bu ödemenin anılan maddede düzenlenen yöntemlerden

biri ile tespit edilmesi hâlinde “cirantalar, düzenleyen ve diğer çek