dergi 132

192

Türk Aile Hukukunda Toplumsal Cinsiyet Rolleri

ev içi sorumlulukları ve toplumsal cinsiyet rollerinin doğurduğu diğer

beklentiler, kadınların ücretli işe erişiminin önünde önemli engeller-

den biri olmaktadır. Kadınların ev dışında gelir getirici bir işte çalış-

maları ev içindeki çalışmalarının sona ermesi anlamına gelmez. Bunun

gerçekleşebilmesi için, ciddi bir devlet müdahalesine ihtiyaç vardır.

Özellikle çocuk, yaşlı ve engelli bakım yükümlülüğünün devletin veya

başka kurumların üstlenmesi, devletin de buna ciddi bir kaynak aktar-

ması gerekir.

Çocuk, yaşlı, engelli, hasta bakımı hizmetleri konusun-

da aile kurumunun desteği ve bu işleri evde kadınların yaptığına dair

hâkim toplumsal cinsiyet beklentileri kadın erkek eşitsizliğini yeniden

üretmektedir.

Bu kısır döngü, erkeğin rolünü ekonomik alanda güç-

lendirmektedir. Diğer taraftan erkeklerin evin rızkını temin etme, ka-

dınların mutlu bir yuvanın inşası ve çocukların yetiştirilmesi yüküm-

lülükleri hukuka ve yargı kararlarına da yansımaktadır. Böylece yargı

kararlarıyla bu rollerin yeniden üretildiğine dikkat çekilmelidir.

Birleşmiş Milletler Kalkınma Fonu (UNDP) tarafından hazırlanan

Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi’nde 2013 yılı verilerine göre Türkiye 187

ülke içerisinde 69. sıradadır. Bu endekste anne ölüm oranı (100.000

canlı doğum başına), genç anne doğum oranı (15-19 yaşlarında doğum

yapan 1.000 kadın başına), mecliste kadın milletvekili oranı, en az or-

taokul eğitimi almış kadın ve erkek nüfus oranı ve kadın ve erkek iş-

gücüne katılım oranı kullanılmaktadır. Türkiye’yi cinsiyet eşitsizliği

sıralamasında geriye düşüren en önemli faktörler, eğitim ve işgücüne

katılım oranlarının kadınlar aleyhine düşük olmasıdır.

Kadınlarla

Betül Urhan, Kadın Emeği ve Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları

içinde (Hazırlayan: Feryal Saygılıgil), Dipnot Yay., Ankara 2016, s.121-152.

Narin Bağdatlıvural, Sosyal Politika ve Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsi-

yet Çalışmaları içinde (Hazırlayan: Feryal Saygılıgil), Dipnot Yay., Ankara 2016,

s.103-120.

Ekonomik güç ve cinsiyet eşitsizliği üzerine oldukça çok değerlendirme yapılmış

olsa da, bu konuda Simone de Beauvoir’ın erken tarihli değerlendirmesine de-

ğinilmelidir. Simone de Beauvoir’a göre; evliliğin geleneksel biçimi yavaş yavaş

değişmektedir ancak ekonomik sorumluluk erkekte olduğu sürece soyut haklar

açısından sezilen eşitlik bir yanılsamadan öteye gidemeyecektir. Bkz. Simone De

Beauvoir, Kadın İkinci Cins II Evlilik Çağı, Payel Yay., İstanbul, 1993, s. 107.

Yelda Yücel, Ekonomik Kalkınma ve Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Ça-

lışmaları içinde (Hazırlayan: Feryal Saygılıgil), Dipnot Yay., 2016, s. 85-102. İnsani

gelişmişlik düzeyi eşitsizliğinde Türkiye’ye yakın ülkeler arasında, Malezya 39.,

Bulgaristan 38., Kazakistan 59. sıralarıyla Türkiye’ye göre daha iyi konumda bu-

lunmaktadırlar. Bkz. Yücel, s. 89.