dergi 132

195

TBB Dergisi 2017 (132)

Ayşe Seda GÜLSEVEN

birikimlerini azaltmak ve önlemek amacına yönelik olduğu belirtil-

miştir.

Anayasa Mahkemesi’nin, bir tür koruma tedbiri olarak nitelendir-

diği kanun hükümlerini, “toplumsal gerçeğin telafisi” olarak gerek-

çelendirmesi, kadın erkek eşitliğinin yaşama geçirilmesi için eylemli

eşitliği benimsemesi sebebiyle önemlidir. Fakat esasen Anayasa Mah-

kemesi, kadınların aile ve ücretsiz ev emeği alanında sıkışmasına karşı

çıkmayan, adeta bu tür bir kısıtlılığı teşvik eden ya da bu durumun

erkek egemen toplumdan kaynaklanan temellerini hiç ele almayan,

sadece ortaya çıkan zayıflık ve bağımlılıktan doğan zararı tazmin

amacıyla kendini sınırlayan geleneksel korumacı tedbirleri uygula-

maktadır. Gerekçedeki telafi yaklaşımı, kadın erkek eşitliğini eylemli

olarak yaşama geçirmeyi hedefleyen, kadınlar ve kız çocuklarına yö-

nelik destek programları, öncelik hakkı ve kotalar gibi önlemler için de

kullanılmalıdır. Meslek edindirme, kadın istihdamını destekleme, ka-

dınların eğitim hakkından yararlanmalarının önündeki engelleri kal-

dırma, sosyal güvenlik sistemini geliştirme, bütçede kadın politikasına

pay ayırma gibi kapsamlı uygulamalarda da eylemli eşitlik ön plana

alınmadığı takdirde, yargı kararlarının bu tutumu, kadının bağımlı ve

korunmaya muhtaç bir birey olduğu yaklaşımını desteklemektedir.

Benimsenen bu korumacılık, “toplumsal gerçeğin telafisi”nden ziya-

de, pekişmesine yol açabilecek niteliktedir.

Benzer bir yaklaşımı Anayasa Mahkemesi’nin, 4721 sayılı Türk

Medeni Kanunu’nun (TMK) 219. maddesinin ikinci fıkrasının (4) nu-

maralı bendinin Anayasa’ya aykırı olması sebebiyle iptali talebi üzeri-

ne vermiş olduğu kararında da görmek mümkündür.

Anılan Kanun

hükmünde, edinilmiş mallara katılma rejiminde, kişisel malların gelir-

lerinin de edinilmiş mallar arasında olduğu düzenlenmiştir. Anayasa

Mahkemesi, hükmün Anayasa’ya aykırı olmadığı sonucuna varmakla,

Kanun’un amaçladığı eşler arasındaki eşitliği koruyan olumlu yönde

bir karar vermişse de, kararın gerekçesi, eşler arasındaki eşitlikten zi-

Anayasa Mahkemesi Kararı, 22.10.1996 tarih, 1996/10 E.-1996/40 K.

Bertil Emrah Oder

Anayasa’da Kadın Sorunsalı: Norm, İçtihat ve Hukuk Politi-

kası,

Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Eşitsizlikler, Mücadeleler, Ka-

zanımlar içinde (Derl. Hülya Durudoğan-Fatoş Gökşen-Bertil Emrah Oder-Deniz

Yükseker), Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2010, s. 207-239.

Anayasa Mahkemesi Kararı, 14.12.2016 tarih, 2016/36 E.-2016/187 K.