dergi 132

315

TBB Dergisi 2017 (132)

Özcan ALTAY

neminde faaliyete geçen Başkanlık İdari Teşkilatı (

Executive Office of

the President

) karar alma ve danışmanlık süreçlerinde yürütme organı

içindeki diğer bakanlık (sekreterlik) teşkilatlarının önüne geçmiştir.

ısaca özetlediğim

bu süreci Schlesinger, başkanlık makamının sağ-

lıklı ve organik gelişimi içerisinde değerlendirmektedir. Yazara göre,

bu süre zarfındaki büyüme süreci ekonomik ve siyasi şartlarla müca-

delenin dayattığı bir gereksinimdir ve bu dönemde başkanlar anaya-

sal sistemin d

ışında

yorumlanacak münferit hareketlerini kendi doğal

yetkileriymiş (

inherent powers

) gibi gösterme amacını gütmemiştir.

Ör-

neğin

, Washington, Fransa ve İngiltere arasındaki savaşta tarafsızlık

kararını tek başına almakla birlikte, bu politikayı düzeltecek, gelişti-

recek ve uygulayacak olan kudretin yasama erki olduğuna işaret et-

miş ve Kongre’yi bu konuda harekete geçirmiştir. Bu uygulaması ile

ABD’nin başka devletlerarasındaki savaşlarda tarafsız kalma husu-

sunda Kongre’nin yetkili olması teamülüne öncülük etmiştir.

Yine

bahsi geçen Jay Antlaşması ile Temsilciler Meclisi’nin talep ettiği bel-

geleri reddetmesindeki gerekçe uluslararası antlaşmalar konusunda

yetkinin parlamentonun görece az sayıda üyeye sahip organı Senato

olmasındandır. Jefferson ve Madison’un ani saldırılara (

çok yakın savaş

tehdidi

) cevaben bildirimsiz olarak giriştikleri düşük yoğunluklu sa-

vaşlar bu durumlarla sınırlı kalacak biçimde ve anayasal teamül geliş-

mesine mani olma gayreti içinde verilmiştir. Jefferson, olağanüstü yet-

kilerin kullanılmasındaki zor kararların tarihin yargısına bırakılmasını

savunmuş,

Kongre haberdar edilmeden yapılan askeri müdahaleler

için ileride anayasal teamül oluşturacak “yapay hukuksal çözümler”

(

factitious legality

)

üretme yoluna gitmemiştir.

Benzer biçimde Lincoln,

Konfederasyon yanlısı muhalifler hakkında hürriyetin tahdidine iliş-

kin hakları durdurma kararının ancak çok istisnai hallerde uygula-

nabileceğinin altını çizmiştir.

4 Temmuz 1861 tarihinde Kongreye

James Pfiffner, “Cabinet Secretaries versus the White House Staff,” 24 Mart 2015,

http://www.brookings.edu/blogs/fixgov/posts/2015/03/24-cabinet-secretar-

ies-white-house-staff-pfiffner, (Erişim Tarihi: 03 Kasım 2016).

Schlesinger, The Imperial Presidency, s. 20.

Ibid., s. 25.

Ibid., s. 9.

“Ex parte Merryman and Debates on Civil Liberties During the Civil War”, 30

Ekim 2015,

http://www.fjc.gov/history/home.nsf/page/tu_merryman_narra-

tive.html., (Erişim Tarihi: 16 Kasım 2016).