dergi 132

319

TBB Dergisi 2017 (132)

Özcan ALTAY

sayılmıştır. Benimsenen bu retorik çerçevesinde Bush yönetimi, terörle

küresel savaş şiarıyla ABD vatandaşlarını ve diğer devlet vatandaşı

sivilleri içine alacak geniş çerçevede insan hakları ve demokrasi ihlal-

lerine imza atmış, halefi Barack Obama’ya devraldığından çok daha

güçlü bir Amerikan başkanlığı miras bırakmıştır.

Obama, Bush’un bıraktığı mirası ret edece

ğini

hatta tersine çevi-

receğini ABD’nin içinde bulunduğu sorunların giderek gücü artan ve

Kongre’ye aldırmayan yürütme organında aranması gerektiğini seçim

kampanyasında dile getirmiştir. Buna uygun olarak başkanlığının ilk

gününde yayınladığı genelge ile yürütmede şeffaflığın kural gizlili

ğin

istisna tutulmasını tebliğ

etmiş, ertesi gün yayınladığı başkanlık karar-

namesi (

executive order

) ile de işkencenin önlenmesi konusunda ulusla-

rarası belgelere sadık kalınacağını, çoğunluğunu yabancı savaşçıların

(

enemy combatants

) oluşturduğu tutsaklara hukuk içerisinde muamele

edilip nihayetinde Guantanamo hapishanesinin kapatılacağını duyur-

muştur.

Bu olumlu başlangıca rağmen uygulamada terörle küresel sava-

şın birçok cephede genişletilmesi, özellikle milli güvenlik alanında

Obama’nın baitan itibaren emperyal başkanlığın unsurları bakımın-

dan pek fark yaratamaması sonucunu doğurmuştur. Ancak, emperyal

şkanlığın öncelikli şartı olan b

aşkanlığa doğal yetkiler atfetme yönün-

den görece daha iyi bir portre çizdiği söylenebilir. Şöyle ki, Obama’nın

kararlarını dayandırdığı hukuki altyapı ve onun

yönetiminde

kullanı-

lan söylem selefi George W. Bush’a göre daha ana akım hukuksal gö-

rüşlere ve teorilere dayalıdır. Bush döneminde sadece başkana yakın

hukukçular tarafından benimsenmiş ve yeniden yorumlanmış olan

üniter yürütme doktrininin terkedildiği, dönemin terörle mücadelede

alanındaki işkence, askeri yargılamalar ve istihbarat dinlemeleri gibi

netameli konularda geçerli yazılı hukukun ve emsal yargı kararlarının

ön plana çıkarıldığı savunulmuştur.

Jonathan Mahler, “After the Imperial Presidency,” 7 Kasım 2008, http://www.

nytimes.com/2008/11/09/magazine/09power-t.html?pagewanted=all&_r=0

(Erişim Tarihi: 2 Ocak 2017).

David K. Nichols, “Professor Obama and the Constitution,” Carol McNamara et

al. (der.), The Obama Presidency in the Constitutional Order, Plymouth, Rowman

& Littlefield Publishing, 2011, s. 36.

Gordon Silverstein, “Bush, Cheney, and the Separation of Powers,” Presidential

Studies Quarterly, Cilt 39, No 4, 2009, s. 887.