dergi 132

317

TBB Dergisi 2017 (132)

Özcan ALTAY

Kongre’ye danışmadan (Birleşmiş Milletler kararına dayanarak)

Gü-

ney Kore’de kendi inisiyatifiyle kuvvet kullanılmasına karar vermiş ve bunu

yaparken Anayasa ile kayıtlı olmadığını iddia etmiştir. Böylelikle

Truman

başkanların “doğal yetkilerine dayanarak” Kongre’den bağımsız ve

rutin şekilde savaş ilanına ve kuvvet kullanılmasına karar vermesi

usulüne

öncülük etmiştir.

Burada Truman’ı seleflerinden ayıran temel

faktör Kongre’ye haber vermeden askeri operasyona girişmesi değil

bunu yapmasına Anayasa ve kanunlar nezdinde bir mani olmadığını

düşünmesi olmuştur.

Truman’

ın açtığı yolu Lyndon B. Johnson genişletmiş, nihayet Richard

Nixon dönemiyle beraber emperyal başkanlık

güncel deyimle pik yapmış-

tır. Nixon, emperyal başkanlığın kulvarını dış politikadan iç politika-

ya, askeri mecradan sivil alana kaydırmıştır. Bu dönemde, Vietnam

Savaşı’nın yürütme tekelinde sürdürülmesi, milli güvenlik yetkileri-

nin siyasal rakiplerle mücadele için kullanması; bu uğurda dinleme ve

fişleme faaliyetlerinin doruk noktaya ulaşması, Kongre’nin bütçe hak-

kını kullanarak belli kurumlara hasrettiği ödeneklerin başkanca tek ta-

raflı askıya alması (

impoundment)

gibi birçok alanda başkanlık yetkileri

kötüye kullanılmıştır.

Nixon, bu eylemlerinin başkanlığın doğal yet-

kileri olduğunu ise İngiliz gazeteci David Prost’a verdiği röportajda

veciz şekilde ifade etmiştir. Prost’un, bir başkanın ulusun menfaatleri

söz konusu olduğunda kanun dışı eylemlerde bulunup bulunamaya-

cağı sorusuna Nixon, “Bir şeyi Başkan yapıyorsa, o kanun dışı değil-

dir” cevabını vermiştir.

Nixon’ın suçlandırma (impeachment) tehdidi altında istifasıyla

sonuçlanan dönemin ardından, yürütmenin dizginlenmesi gereklili-

ği, Vietnam Savaşı’ndan edinilen derslerin de etkisiyle, Amerikan ka-

muoyunda kabul görmüştür. 70’lerin ikinci yarısından 2000’li yılların

başına kadar anayasal denge—Ronald Reagan, George W. H. Bush ve

Bill Clinton dönemlerindeki genişlemelere rağmen—tekrardan sağla-

Schlesinger, War and the American Presidency, s. 51.

Milton Cantor, “War is the Health of the Presidency,” Reviews in American His-

tory, Cilt 2, No 3, 1974, s. 323.

“I Have Impeached Myself–Edited Transcript of David Frost’s Interview with

Richard Nixon,” 7 Eylül 2007,

http://www.theguardian.com/theguardian/2007/

sep/07/greatinterviews1, (Erişim Tarihi: 8 Ocak 2017).