TBB Dergisi 96. Sayı

Geçmişten Günümüze Azınlık Vakıflarının Mal Edinmeleri Sorunu

102

mak koşuluyla din ve inanç özgürlüğüne sahip olduğu, azınlıkların

seyahat ve göç etme hakkının bulunduğu ifade edilmiştir.

39. maddede, gayrimüslim azınlıkların siyasal, ekonomik ve kül-

türel hakları güvence altına alınmıştır. Müslüman olmayan azınlıkla-

ra mensup Türk uyruklarının, Müslümanların yararlanacakları aynı

yurttaşlık haklarıyla siyasi haklardan yararlanacakları, tüm Türk

Halkının din farkı gözetilmeksizin yasalar önünde eşit olacakları, her

Türk’ün özel ve ticari ilişkilerde herhangi bir dili özgürce kullanabile-

ceği belirtilmiştir.

Antlaşma’nın 40. maddesinde, gayrimüslim azınlıkların giderle-

rini kendileri ödemek üzere, her türlü hayır kurumlarıyla, dinsel ve

sosyal kurumlar, her türlü okullar ve buna benzer öğretim ve eğitim

kurumları kurmak, yönetmek ve denetlemek konusunda diğer Türk

vatandaşları gibi eşit haklara sahip olacakları ifade edilmiştir.

Antlaşma’nın 41. maddesinde, gayrimüslim azınlıkların önemli

oranda bulundukları il ve ilçelerdeki ilkokullarında kendi dilleri ile

eğitim görmeleri konusunda Türk Hükümetinin gerekli kolaylıkları

göstereceği ve bu okullara bütçeden pay verileceği hükmü yer almak-

tadır.

Antlaşma’nın 42. maddesinde, Türk Hükümetinin gayrimüslim

azınlıkların aile hukuku veya kişisel hakları konusundaki sorunlarını

kendi gelenek ve göreneklerine göre çözümlenmesinde yardımcı ola-

cağı, ayrıca söz konusu azınlıkların Türkiye’deki vakıflarına, din ve

hayır işleri kurumlarına her türlü kolaylıklar ve izinlerin sağlanacağı

ve kuruluşlarla ilgili olarak her türlü koruma önleminin alınacağı be-

lirtilmiştir.

Lozan Antlaşmasının 42. maddesinin üçüncü fıkrasıyla, Türkiye

Cumhuriyeti gayrimüslim azınlıklara ait vakıf niteliğindeki kilise,

havra, mezarlık, hastane gibi dini ve hayri kurumların Türk Hükü-

metinin tam bir koruma garantisi altında olduğunu yükümlenmiştir

Medeni Kanun’un kabul edilmesinden önce gayrimüslim azınlık-

lardan Yahudiler 25.9.1925, Ermeniler 17.10.1925 ve Rumlar 27.11.1925

İsmet Sungurbey,

Eski Vakıfların Yeni Sorunları

, Maltepe Üniversitesi Yayınları,

İstanbul, 2001, s. 397.