TBB Dergisi 96. Sayı

TBB Dergisi 2011 (96)

Mustafa ÇAĞATAY

133

AİHS’ne Ek 1 No’lu Protokol’ün 1. maddesinde de

“Her gerçek ve

tüzel kişinin mal ve mülk dokunulmazlığına saygı gösterilmesini isteme hakkı

vardır. Herhangi bir kimse, ancak kamu yararı sebebiyle ve yasada öngörülen

koşullara ve uluslararası hukukun genel ilkelerine uygun olarak mal ve mül

künden yoksun bırakılabilir.

Yukarıdaki hükümler, devletlerin, mülkiyetin kamu yararına uygun ola

rak kullanılmasını düzenlemek veya vergilerin ya da başka katkıların veya

para cezalarının ödenmesini sağlamak için gerekli gördükleri yasaları uygula

ma konusunda sahip oldukları hakka halel getirmez.”

denilmektedir.

Anayasa’nın 35. maddesi ile AİHS’ye Ek 1 No’lu Protokolde ön-

görülen korumanın, edinilmiş mallar üzerinde var olan mülkiyet hak-

kına ilişkin olduğu konusunda bir şüphe bulunmamaktadır. Sözleş-

me mülk edinme beklentisini, bir başka ifadeyle geleceğe yönelik mal

edinme olasılığını korumamaktadır

101

Ancak, mülkiyet hakkının hak sahibine verdiği yetkilerden biri-

sinin de mülkiyeti edinme yetkisi olduğu

102

dikkate alındığında, ka-

naatimizce gerçek veya tüzel kişilerin sahip oldukları ekonomik ola-

naklarla mal edinebilmeleri de mülkiyet hakkının kapsamı içerisinde

mütalaa edilmelidir. Diğer taraftan, hukuk devletinin en önemli ilke-

lerinden birisi olan hukuki güvenlik ilkesi de kişilere belli koşulları

yerine getirdiğinde hiçbir sürprizle karşılaşmadan belli haklara sahip

olunabileceği garantisini vermektedir. Bu anlamda, vakıfların da bün-

yeleri ve amaçlarına uygun olmak koşuluyla, diğer gerçek veya tüzel

kişiler gibi malvarlığı edinebilmeleri, hukuk devleti ilkesinin bir gere-

ği olarak mütalaa edilmelidir.

Nitekim, AİHM de, ekonomik hayatın gerekleri ile hukuki gü-

venlik ve hakkaniyet gibi ilkeleri dikkate alarak, bu tutumunu zaman

içinde yumuşatarak hakkın ileride mevcut olacağı durumu ifade eden

“meşru beklenti” kavramını ortaya çıkarmış ve bu kavramı kararların-

da kullanmıştır

103

101

Güney Dinç,

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Malvarlığı Hakları

, Türkiye Barolar

Birliği Yayınları, Ankara,2007, s. 28 ve 29

102

Saim Tuğrul,

Kamu Hukuku Açısından Mülkiyet Hakkı ve Sınırlandırılması

, Kazancı

Yayınları, Ankara, 2004, s. 8.

103

Burak Gemalmaz,

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı

, Beta

Yayınları, İstanbul, 2009, s. 139, 145 ve 146.