248 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Halide Gökçe TÜRKOĞLU
247
durdukları “Roma
maiestas
’ına saygı duymak”, Roma’nın siyasal an-
lamda kazandığı büyük başarılardan biridir. Buna göre, Roma’nın
ma
iestas
’ına saygı göstermeyi kabul eden devlet, fiilen bağımsız olarak
kabul etmekle birlikte, bu anlaşmaya uyma borcundan kaynaklanan
tüm uyuşmazlıklarda, Roma mahkemelerinin yetkili olduğunu kabul
etmektedir. Bu da müttefik devletin bağımsızlığına büyük ölçüde göl-
ge düşürmekteydi.
50
5.
Humanitas
’ın Korunduğu Haller
Ancak, yöneticiler
maiestas populi Romani
çerçevesinde tamamen
sınırsız güç kullanma hakkına sahip değillerdi.
Humanitas
ile
maiestas
populi Romani
arasındaki dengenin sağlanabilmesi amacıyla, yöneti-
lenleri, yöneticilerin kötü davranışlarından korumaya yönelik çeşitli
düzenlemeler de yapılmıştır.
A. Yöneticilerin İşkence ve Hukuka Aykırı Kötü Muamelelerinin
Yasaklanması
Roma hukukunda, yöneticilerin hukuka aykırı muamelelerinin
yasaklanmasına ilişkin düzenlemelerle öncelikle, işkencenin engel-
lenmesi amaçlanmıştır. Cicero’nun C. Rabirius’un savunmasında da,
işkenceye karşı bir tutum sergilenmiştir.
“Kırbaçlamak, çarmıha germek gibi işkencelerden vazgeçilmiş ve acıma
sız krallar kovulmuştur. Artık cesur insanların özgürlüğümüzü koruduğu ve
hoşgörülü kanunlarla çerçevelendirilmiş bir düzenimiz var.”
51
Yine Cicero, işkenceye karşı duruşunu ortaya koyarken, eski da-
madına olan kızgınlığını da göstermektedir. Cicero’ya göre eski dama-
dı, Trebonius’u vahşice öldürmüş, ona işkence yapmıştır.
Trebonius
’un
boynunu kırdıktan sonra, ölüye, vahşice davranak kestiği başını kılıcına
takıp gururla havaya kaldırmış ve
humanitas
’ı tamamen unutmuştur.
50
“Roma’lıların savaşmaktaki esas amaçları, toprak ya da mal elde etmek değildi.
Roma’nın asıl hedefi tüm insanlığın huzurunda, şöhret ve statü elde etmek idi. Bu da
Roma imparatorluğunun adının, Tanrıların adının yanında yer almasını sağlamıştır.
O, kendisinin efendi, diğer tüm insanların onun kölesi olduğu bir dünya yaratmıştır”
.
Liv.37.54.15 Bauman, (Crimen), s. 121.
51
Cic. Rab. Per. 10