253 / 521
Roma Hukukunda
Humanitas
ile Maiestas Populi
Romanı Arasındaki Bağlantı
252
Roma hukukunda uygulanan ölüm cezaları şu şekildedir:
- Başın kılıçla kesilmesi yoluyla (
Capitis amputatia
).
64
Baş kesilme
şeklindeki cezanın kural olarak, doğuştan özgür kişilere uygulandığı
kabul edilmektedir.
- Kırbaçlama yoluyla. Roma hukukunda kırbaçlayarak adam öl-
dürmenin en eski şekli, suçlunun giysilerinin çıkarılması, başının bir
kazığa bağlanması ve ölene kadar haşin bir kırbaçlanması biçiminde
gerçekleştirilmekteydi. Bu ceza, bir trompet eşliğinde,
Esquiline
dışın-
daki bir arazide gerçekleştirilmekteydi.
65
- Canlı olarak yakılma yoluyla (
Vivi crematio
). Bu ceza, askerden
kaçanlara, İmparatorun gizli bilgilerini açığa vuranlara, ona ihanet
edenlere
66
ve efendilerinin hayatını tehlikeye atarak, ona komplo ku-
ran kölelere uygulanırdı.
67
Oniki Levha Kanununa göre, yangına ne-
den olan kişiler de, bu cezaya çarptırılırdı.
68
Kalpazanlık yapanlar, söz
konusu suçun vatana ihanetin bir çeşidi olarak kabul edilmesi sonu-
cunda canlı canlı yakılırlardı.
69
- Asma yoluyla (
Ad furcam damnatio
).
70
Roma hukukunun ilk dö-
nemlerinde daha çok uygulanmakla birlikte, zamanla vazgeçilmiştir.
Askerden kaçanlara, isyan çıkaranlara, devlete karşı ayaklananlara bu
ceza uygulanırdı.
71
- Korumasız olarak vahşi hayvanların önüne salınma yoluyla.
72
Cicero,
provocatio ad populum
huzurunda da, Rabirius’u savunmuş ve verilmiş
olan cezanın sürgün cezasına çevrilmesini talep etmiştir. Halk, mahkemenin
vermiş olduğu kararı çok acımasız olduğu nedeniyle eleştirmiş ve hatta,
provocatio ad populum
kararın değiştirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak, bir
karar verilmeden önce,
praetor
Janiculum’a bayrak dikmişti. Bu, düşmanın şehre
yaklaştığını ve yargılamaya ara verilmesi gerektiği anlamına gelen geleneksel bir
işaretti. Schabas, s. 123.
64
D. 48.19.28pr.
65
Mackenzie Ian, Studies in Roman Law with Comparative Views of the Laws of
France, England and Scotland, Edinburgh, 1862, s. 354.
66
D.48.19.8; D.48.2.38.
67
D.49.19.28.2
68
Edward Gibbon,
The History of the Declaine and Fall of the Roman Empire
, V.1-3,
Campbell Publishers, 4. Ed., New York, s. 65.
69
Cod.Ius. 9.24.2
70
D.48.19.28pr.
71
D.48.19.38.1-2.
72
D.48.8.3.5.