39 / 521
Alt Vekâlet
38
lunmayan taraflar arasında doğrudan talep hakkı pozitif hukukumuzda
sadece alt kira (818 S. TBK m. 259/III; 6098 S. TBK m. 322) ve alt vekâlet
(818 S. TBK m. 391/III; 6098 S. TBK m. 507/III) için öngörülmüştür.
b) Doğrudan Talep Hakkının Kapsamı
818 S. TBK m. 391/III (6098 S. TBK m. 507/III)’e göre, müvekkilin
kendisinin vekile karşı haiz olduğu hakları değil, ancak vekilin alt ve-
kilden talep edebileceği hususları doğrudan alt vekile karşı ileri sür-
mesi mümkündür. Demek ki müvekkilin alt vekile ileri sürebileceği
talep hakkının çerçevesi kural olarak vekilin alt vekâlet sözleşmesin-
den doğan haklarına göre belirlenecektir.
Müvekkilin alt vekile karşı olan hakları vekâletin gereği gibi ifa
edilmemesinden doğan tazminat talebiyle sınırlı değildir. Müvekkil
alt vekilden vekâletin gereği gibi ifasını isteyebilir, ona talimat vere-
bilir, onu her zaman azledebilir, ondan hesap istemeye ve vekâletin
ifası dolayısıyla aldığı şeylerin kendisine iadesini istemeye ve alt veki-
lin iflası halinde onun kendi hesabına iktisap ettiği şeyleri masasından
ayırmaya yetkilidir
84
.
Müvekkil alt vekille olan ilişkisinde vekilin alt vekile karşı sa-
hip olduğunun ötesinde hak iddiasında bulunamaz. Alt vekil ise alt
vekâlet sözleşmesine ilişkin bütün itiraz ve def’ilerini müvekkile karşı
da ileri sürebilir
85
.
Doğrudan Talep Hakkının Uygulama Alanı
818 S. TBKm. 391/III (6098 S. TBKm. 507/III) hükmünde “
vekilin ika
me ettiği şahsa (vekilin kendi yerine koyduğu kişiye”
ifadesine yer verilmiştir.
Bu hükmün uygulanabilmesi için öncelikle vekilin yerine bir başkasını
koyması gerekmektedir. Vekilin iş görme borcunun ifasında yardımcı
kişilere başvurması, yerine başkasını ikame etmeye eş tutulamayacağın-
dan söz konusu madde kapsamında değerlendirilmeyecektir
86
.
İkame vekâlet açısından da bu hükmün uygulanırlığı yoktur. Ve-
kilin sahip olduğu yetkiye dayanarak, “müvekkili adına” yaptığı bir
sözleşmeyle vekâletin ifası için yerine başkasını koyması halinde (ika-
84
Tandoğan s.474.
85
Akipek s.191 vd.
86
Bkz. Akipek s..195-196; Hatemi/ Serozan/ Arpacı s.419.